Huyện Can Lộc, Tỉnh Hà Tĩnh

Can Lộc là một huyện đồng bằng nằm ở trung tâm tỉnh Hà Tĩnh, Việt Nam.
Diện tích(2010) 378 km².
Dân số: 180.931 người(2003)
Hiện nay huyện Can Lộc gồm 1 thị trấn Nghèn và 22 xã gồm: Gia Hanh, Đồng Lộc, Kim Lộc, Khánh Lộc,Phú Lộc, Mỹ Lộc, Sơn Lộc, Thanh Lộc, Quang Lộc, Thiên Lộc, Song Lộc, Thượng Lộc, Thuần Thiện, Tiến Lộc, Thường Nga, Trường Lộc, Trung Lộc, Vĩnh Lộc,c Tùng Lộc, Xuân Lộc, Vượng Lộc, Yên Lộc.

Vị trí địa lý

Huyện Can Lộc cách cách thị xã Hồng Lĩnh khoảng 15 km, cách tp Vinh khoảng 30 km, cách thủ đô Hà Nội 330 km, và cách thị xã Hà Tĩnh khoảng 20 km. Về phía bắc Can Lộc giáp với huyện Nghi Xuân và thị xã Hồng Lĩnh, phía tây bắc Can Lộc giáp với huyện Đức Thọ, phía tây nam Can Lộc giáp với huyện Hương Khê, phía nam Can Lộc giáp với huyện Thạch Hà, phía đông và đông nam Can Lộc giáp với huyện Lộc Hà.

Điều kiện tự nhiên

Huyện Can Lộc là huyện đồng bằng bán sơn địa, huyện vừa có núi và vừa có đồng bằng, huyện có nhiều sông suối, hồ đập, đã tạo ra trữ lượng nước mặt lớn rất thuận lợi cho việc nuôi trồng thuỷ sản cũng như thuận lợi cho việc sản xuất nông nghiệp của nhân dân. Các đập lớn ở huyện đó là đập Cù Lây(Thuần Thiện),đập An– Hùng(Tùng Lộc), đập Nhà Đường(Thiên Lộc), Hồ Cửa Thờ–Trại Tiểu(Đồng–Mỹ Lộc, nước, sông Nghèn...
Huyện có Quặng Mangan với trữ lượng tương đối lớn tập trung ở Nhân–Phú–Thượng Lộc. Ngoài ra huyện còn có nguồn khoáng sản vật liệu xây dựng: sỏi, cát,đất sét, đá,...

Lịch sử

Huyện Can Lộc thuộc bộ Cửu Đức trong 15 bộ thời vua Hùng dựng nước.
Huyện Can Lộc vào thời thuộc Ngô có tên là huyện Phù Lĩnh.
Huyện Can Lộc vào thời thuộc Đường có tên là huyện Việt Thường.
Can Lộc vào thời nhà Trần, có tên là huyện Phỉ Lộc thuộc Nghệ An phủ.
Huyện Thiên Lộc được thành thời Lê Sơ lập gồm 27 xã. Huyện Thiên Lộc lúc đó thuộc phủ Đức Quang, xứ Nghệ An.
Vua ra chỉ dụ năm 1862: ở đâu địa danh có chữ "thiên" phải đổi chữ khác để tỏ lòng tôn kính trời.Huyện Thiên Lộc từ đó phải đổi thành huyện Can Lộc.
Một phần đất xã Đại Lộc và xã Thiên Lộc năm 1984 được cắt để ra để thành lập thị trấn Can Lộc.
Hai xã Đậu Liêu và Thuận Lộc nguyên thuộc huyện Can Lộc năm 1992 được cắt để chuyển về thị xã Hồng Lĩnh.
Huyện Can Lộc năm 2007 có 7 xã của là: Hồng Lộc, Ích Hậu,Bình Lộc, An Lộc, Phù Lưu,Thịnh Lộc, Tân Lộc,được cắt về cho huyện Lộc Hà.

Du lịch

Nhà Thờ Trần Phúc Tuy
Nhà thờ họ Trần
Miếu Biên Sơn
Đền thờ Đặng Tất, Đặng Dung
Ngã ba Đồng Lộc
Mộ trạng nguyên Bạch Liêu
Nhà thờ Nguyễn Viết Phúc
Chùa Hương Tích
Nhà thờ Phan Kính
Nhà thờ Hà Tông Mục
Nhà thờ Nguyễn Thiếp
Nhà thờ Ngô Phúc Vạn
Nhà thờ Nguyễn Huy Tự
Mộ nhà thờ Nguyễn Huy Oánh
Ngã ba Nghèn
Nhà thờ Nguyễn Huy Hổ
Chùa Bụt Sơn
Đền làng Nam và chùa Mộ Nghĩa
Nhà thờ Nguyễn Văn Mạo
Di tích lưu niệm Ngô Đức Kế

Lễ hội

Lễ chùa Hương Tích được tổ chức vào ngày 18/2 âm lịch
Lễ Kỳ phúc và Hội thi vật ở Thuần Thiện được tổ chức vào dịp đầu xuân và rằm tháng sáu
Kỷ niệm ngày Xô Viết Nghệ Tĩnh ở Kku di tích Ngã 3 Nghèn, thị trấn Nghèn được tổ chức vào ngày 12 tháng 9 dương lịch.

Nhân vật nổi tiếng

Danh tướng Đặng Tất
Thám hoa Đặng Bá Tĩnh
Quốc tử giám Tế tửu Phan Viên
Đặng Dung
Đặng Chiêm
Thượng thư kiêm Sử quán Tổng tài Đặng Minh Khiêm
Trấn quốc Thượng tướng quân Tuy thọ Hầu Trần Phúc Tuy
Tiến sĩ Nguyễn Hành
Đội trưởng quản Phủ Trịnh Trần Tất Thục
Quan tổng trị thống lĩnh đạo Nghệ An Trần Đình Tương
Đô đốc Phan Văn Lân
La Sơn Phu tử Nguyễn Thiếp
Danh tướng Ngô Phúc Vạn
Đại Tư mã Ngô Văn Sở
Thượng thư Hà Tông Trình
Nhà văn hóa Hà Tông Mục
Nữ anh hùng La Thị Tám
Nhà thơ Xuân Diệu
Giáo sư toán học Phan Đình Diệu
Giáo sư vật lý hạt nhân Nguyễn Đình Tứ
Giáo sư, TS, NGND Trần Văn Huỳnh