Đường Lê Lợi, Thành phố Huế, Tỉnh Thừa Thiên Huế

Vị trí con đường

Đường Lê Lợi nằm trên địa bàn ba phường Vĩnh Ninh, Phú Nhuận và Phú Hội, về phía Nam sông Hương, khởi đầu từ đường Bùi Thị Xuân (điểm tiếp giáp trước mặt ga Huế), qua ngã ba các đường Nguyễn Huệ, Phan Bội Châu, Lê Lai, qua ngã tư đường Hà Nội, Hùng Vương, chạy qua trước mặt Trường Đại học Sư phạm (địa điểm Tòa Khâm sứ cũ) đến đường Nguyễn Công Trứ (tiếp giáp Đập Đá), dài 2260m. Đường lưu thông hai chiều.

Lịch sử con đường

Đường này có từ đầu thế kỷ 19, cùng thời với việc lập các trại thủy sư nhà Nguyễn đóng ở bờ Nam sông Hương. Từ 1943 trở về trước, người Pháp đặt tên là đường Jules Ferry (Rue Jules Ferry), dân gian thì gọi là đường Thủy sư; giữa năm 1943, cắt đoạn từ cầu Trường Tiền đến Đập Đá đặt tên đường Graffeuil (Rue Gaffeuil); đoạn còn lại vẫn mang tên Jules Ferry. Năm 1956 gộp hai đoạn làm một đặt tên là đường Lê Thái Tổ. Sau năm 1965, đổi thành đường Lê Lợi cho đến ngày nay. Dân gian vẫn gọi là đường Tòa Khâm. Đường Lê Lợi có vị thế đẹp nhất của thành phố Huế, với gần 60 cây cổ thụ còn lại của Huế xưa.

Tiểu sử nhân vật lịch sử gắn liền với con đường

Lê Lợi (ất Sửu 1385 - Quý Sửu 1433). Đây là Vua khởi nghiệp nhà Hậu Lê, lãnh tụ khởi nghĩa chống quân Minh, anh hùng dân tộc. Quê ở thôn Như án, huyện Lương Giang (nay là huyện Thiệu Hóa), tỉnh Thanh Hóa. Gia đình ông mấy đời nối nghiệp nhà làm chủ trại Lam Sơn nên dời về ở vùng Lam Sơn. Năm 1418, nêu cao cờ nghĩa kháng Minh, ông tự xưng là Bình Định Vương. Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn do ông lãnh đạo kéo dài 10 năm thì thắng lợi. Năm 1428, ông lên ngôi vua, đóng đô ở Đông Kinh (Hà Nội), đặt quốc hiệu là Đại Việt, lấy niên hiệu là Thuận Thiên, mở ra một thời kỳ mới độc lập dân tộc, hùng cứ một phương. Ông không chỉ có tài về quân sự, chính trị, ngoại giao mà còn có tài văn chương. Trong nhiều tác phẩm do ông truyền cho Nguyễn Trãi soạn, ông duyệt lại rồi châu phê, ông còn làm thơ, chẳng hạn như bài viết khi qua đê Long Thủy, có câu: "Biên phòng nên khéo tìm phương lược, Xã tắc càng thêm giữ vững yên. Đừng nói quanh co đường hiểm trở Từ nay nước chảy một dòng liền." Ông mất năm 1433, hưởng dương 48 tuổi, an táng tại đất Lam Kinh, Thanh Hóa, miếu hiệu là Lê Thái Tổ. Dưới thời nhà Nguyễn, vua Lê Thái Tổ được thờ ở miếu Lịch Đợi Đế Vương, (miếu này xưa đặt tại phường Phường Đúc, thành phố Huế). Đại học Huế, Công ty Khách sạn Lê Lợi, Khách sạn Kinh Thành, Bảo tàng Hồ Chí Minh Thừa Thiên Huế, Trường Quốc Học, Trường Hai Bà Trưng, UBND Tỉnh, Bệnh viện T.Ư Huế, Trung tâm học liệu Đại học Huế, Trung tâm Dịch vụ du lịch Festival, Trung tâm Văn hóa Phật giáo Liễu Quán, Sở Giáo dục đào tạo, Hội Nhà báo, Hội Văn nghệ, Sở Y tế, UBND thành phố Huế, Công viên Tứ Tượng, Đài Phát thanh Truyền hình Tỉnh (cơ sở cũ), Khách sạn Morin (lúc mới làm có tên Hôtel Bogaert) Trường Đại học Sư phạm (nơi đóng Tòa Khâm sứ cũ), Khách sạn Century, Khách sạn Hương Giang và nhiều cơ quan của thành phố, Tỉnh và Trung ương đóng trụ sở hai bên đường này
Đường phố cùng tên Lê Lợi:

• Đường Lê Lợi - Thị xã Gò Công - Tỉnh Tiền Giang
• Đường Lê Lợi - Thành phố Mỹ Tho - Tỉnh Tiền Giang
• Đường Lê Lợi - Thành phố Trà Vinh - Tỉnh Trà Vinh
• Đường Lê Lợi - Thành phố Tuyên Quang - Tỉnh Tuyên Quang
• Đường Lê Lợi - Quận Ngô Quyền - Thành phố Hải Phòng
• Đường Lê Lợi - Quận Hải An - Thành phố Hải Phòng
• Đường Lê Lợi - Thị xã Châu Đốc - Tỉnh An Giang
• Đường Lê Lợi - Huyện Chợ Mới - Tỉnh An Giang
• Đường Lê Lợi - Thành phố Long Xuyên - Tỉnh An Giang
• Đường Lê Lợi - Thị xã Kiến Tường - Tỉnh Long An