Xã Đào Xá, Huyện Thanh Thủy, Tỉnh Phú Thọ

Đào Xá là 1 xã của vùng chiêm trũng nằm ở phía Bắc của huyện Thanh Thủy, có tổng số diện tích theo km2 đất tự nhiên 2.410,44ha với 3.315 hộ/11.910 nhân khẩu, được chia thành 19 khu dân cư, trong đó có 4 khu thuộc diện đặc biệt khó khăn.

Kinh tế - Xã hội

Vốn là xã thuần nông nên mọi thu nhập của người dân chủ yếu là từ sản xuất nông, lâm nghiệp và chăn nuôi, trình độ dân trí không đồng đều, xuất phát điểm kinh tế thấp... trong khi hệ thống hạ tầng thiết yếu như điện, đường giao thông, thủy lợi nội đồng... đều yếu và thiếu, ruộng đồng manh mún, ngành nghề dịch vụ chậm phát triển. Đây là những khó khăn cho xã trong quá trình phát triển kinh tế xã hội cũng như thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM.
Để khắc phục những khó khăn trên, chính quyền xã đã xác định làm tốt công tác quy hoạch, tập trung khai thác những lợi thế, tiềm năng của cả người và đất.
Trong sản xuất nông nghiệp, các hộ dân đã tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi, đưa các loại cây, con có năng suất, chất lượng cao vào sản xuất. Cùng với trồng trọt, xã tập trung phát triển chăn nuôi theo hướng sản xuất hàng hóa, với tổng đàn trâu bò trên 2.000 con, đàn lợn: 4.000 con, đàn gia cầm, thủy cầm trên 77.000 con. Bên cạnh đó nhiều hộ dân còn nuôi ong lấy mật (hơn 1.000 đàn), nuôi tằm thương phẩm; một số khác khai thác các diện tích ao, hồ, đầm, ruộng trũng... đầu tư nuôi trồng thủy sản để tăng thu nhập và tạo việc làm tại chỗ.
Khai thác thế mạnh diện tích đất lâm nghiệp lớn, xã Đào Xá tạo điều kiện cho các hộ dân tham gia trồng rừng theo dự án 661, tăng cường làm tốt công tác quản lý bảo vệ rừng. Đặc biệt khuyến khích đẩy mạnh thâm canh phát triển cây chè, cây sơn, cây nguyên liệu giấy, trong đó xác định cây chè, cây sơn là cây mũi nhọn xóa đói giảm nghèo, làm giàu cho các hộ dân, đến nay tổng diện tích chè và sơn trên địa bàn xã đã cho thu hoạch đạt khoảng 100ha.

Lễ hội

Đào Xá là miền đất cổ, có nền văn hoá lâu đời cách đây khoảng 1.800 năm thuộc vùng đất Khuất Động Liêu, thuở khai sơ có tên là Làng Dâu, Làng Da, sau này đổi tên thành làng Đào Xá. Theo đó, đình và đền Đào Xá cũng đã có từ rất lâu đời. Đền Đào Xá còn có tên gọi là đền Tam Công thờ 3 vị Thuỷ thần con của Hùng Hải Công, đó là Đạt Công Long Vương, Mãn Công Long Vương và Uyên Công Long Vương. Bên cạnh đó, đền Đào Xá còn thờ bà Trang Hoa công chúa là vợ của Hùng Hải Công và thờ bà Quế Hoa - người hầu của Trang Hoa công chúa. Còn đình Đào Xá thờ Hùng Hải Công để tỏ lòng tri ân công đức của vị thánh nhân đã có công giúp dân khai thiên lập địa.
Tương truyền vào thời Hùng Vương dựng nước, Hùng Hải được anh là Vua Hùng cử đến cai quản vùng Tam Giang (nơi giáp 3 con sông: sông Đà, sông Hồng và sông Bứa) gồm địa phận Đào Xá, Hưng Hoá và Thọ Xuyên. Ngày 28 tháng Giêng năm ấy hai ông bà cùng đi thuyền du xuân từ Thọ Xuyên sang Đào Xá dựng lầu nghỉ ở đây một đêm, sống trong sự giao hòa của trời đất, sau về Trang Hoa thụ thai và sinh được 3 người con trai đặt tên là Đạt Công Long Vương, Mãn Công Long Vương và Uyên Công Long Vương. Các con vừa cất tiếng khóc chào đời thì Trang Hoa hoá thân. Hùng Hải ở lại dạy dân trị thuỷ làm ăn và nuôi dạy các con khôn lớn rồi ông giao miền đất này cho 3 con cai quản còn mình về trông nom miền sông Nhị (địa phận tỉnh Hải Dương ngày nay).
Vua Hùng thấy ông là người có công lớn đã ban thưởng cho 2 thớt voi chiến làm phương tiện đi lại. Trước khi chia tay về sông Nhị, ông đã dẫn đôi voi về làm lễ tạ 3 lần. Cuộc tiễn đưa Hùng Hải ra đi đầy quyến luyến và cảm động. Sau này với đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” nhân dân Đào Xá đã tôn ông làm Thành Hoàng làng, lập đình thờ tại đây, hàng năm tổ chức tế lễ, mở hội rước voi truyền thống…
Cứ mỗi độ xuân về, làng Đào Xá lại mở hội rước voi trong ba ngày từ 27 đến 29 tháng Giêng âm lịch. Đây cũng là những nét đẹp văn hóa tâm linh, mang đậm tính nhân văn sâu sắc. Đồng thời, với mỗi người dân địa phương, đây cũng là dịp dâng hương tưởng nhớ các bậc tiền nhân đã có công dựng nước, dựng làng, cầu phúc, cầu may, cầu cho mưa thuận gió hoà, mùa màng tốt tươi, dân an, nước thịnh.
Lễ hội gồm 2 phần, phần lễ và phần hội. Phần lễ tiến hành rước voi, hương án, long báu, bài vị, hòm sắc và tế Thành Hoàng. Phần hội tổ chức nhiều trò chơi dân gian như đánh vật, cướp gà, lấy nước, giã gạo, kéo lửa nấu cơm thi… Toàn bộ lễ hội là hướng về cội nguồn, ca ngợi công đức các vị thần, những người có công với dân với nước và cầu cho “Quốc thái dân an”, mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, cuộc sống ấm no, hạnh phúc.
Phường / Xã / Thị trấn cùng tên Đào Xá:

• Xã Đào Xá - Huyện Phú Bình - Tỉnh Thái Nguyên