Tỉnh Hà Giang

Hà Giang là một tỉnh nằm ở cực Bắc của Việt Nam thuộc vùng núi phía Bắc của tổ quốc
Diện tích tự nhiên 778.473 ha

Vị trí địa lý

Hà Giang có nhiều ngọn núi đá cao và sông suối. Phía bắc và tây có đường biên giới dài 274 km giáp với nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Phía đông giáp tỉnh Cao Bằng, phía tây và tây nam giáp tỉnh Lào Cai và Yên Bái,phía nam giáp tỉnh Tuyên Quang.
Điểm cực bắc của lãnh thổ Hà Giang có vĩ độ 23013'00" cũng là điểm cực bắc của Tổ quốc, cách Lũng Cú chừng 3 km về phía đông, điểm cực tây có kinh độ l04024'05"cách Xín Mần khoảng 10 km về phía tây nam. Mỏm cực đông có kinh độ l05030'04" cách Mèo Vạc 16 km về phía đông - đông nam.

Điều kiện tự nhiên

Tỉnh Hà Giang có địa hình của khá phức tạp chia làm 3 vùng. Vùng núi đá phía bắc có độ dốc khá lớn, thung lũng và sông suối bị chia cắt nhiều. Khí hậu Hà Giang mang nhiều sắc thái ôn đới do nằm trong vùng khí hậu cận nhiệt đới ẩm nhưng do địa hình cao nên. Vùng cao núi đất phía tây thuộc khối núi thượng nguồn sông Chảy, sườn núi dốc, đèo cao, thung lũng và lòng suối hẹp. Vùng thấp trong tỉnh gồm vùng đồi núi, thung lũng sông Lô và Thành phố Hà Giang.
Hà Giang có đỉnh Tây Côn Lĩnh (2419 m) và ngọn Kiều Liêu Ti (2402m) là cao nhất. Tỉnh Hà Giang có nhiều nhiều gỗ quý, nhiều khu rừng nguyên sinh, và có tới 1000 loại cây dược liệu. Động vật có hổ, công, trĩ, tê tê, và nhiều loại chim thú phong phú khác.
Nằm trong vùng nhiệt đới gió mùa và là miền núi cao, khí hậu Hà Giang về cơ bản mang những đặc điểm của vùng núi Việt Bắc – Hoàng Liên Sơn, song cũng có những đặc điểm riêng, mát và lạnh hơn các tỉnh miền Đông Bắc, nhưng ấm hơn các tỉnh miền Tây Bắc . . .
Hà Giang có diện tích rừng tự nhiên là 345.860 ha, với nhiều sản vật quý hiếm: động vật có các loài, voọc bạc má, gấu, đại bàng; ngựa, sơn dương; gà lôi...các loại gỗ: ngọc am,lát hoa, pơ mu, đinh, nghiến, lát chun, trò chỉ, thông đá...các cây dược liệu như sa nhân, quế, thảo quả,huyền sâm...Hà Giang còn nhiều khu rừng nguyên sinh chưa được khai thác, môi trường sinh thái trong lành và chứa đựng nhiều tiềm ẩn kỳ thú.

Lịch sử

xưa kia Hà Giang thuộc bộ Tân Hưng, một trong 15 bộ của nước Văn Lang. Sau này, Hà Giang nằm trong phạm vi thế lực của ba Tộc tướng xứ Thái. Khu vực Hà Giang vẫn nằm trong địa phận huyện Tây Vu thuộc quận Giao Chỉ vào thời kỳ đô hộ của phong kiến phương Bắc kéo dài nghìn năm.
Trong giai đoạn Minh thuộc đầu thế kỷ 15,Hà Giang được gọi là huyện Bình Nguyên, Sau đó từ năm 1473, lại đổi đổi thành châu Bình Nguyên và lại đổi tên thành châu Vị Xuyên.
Vào cuối thế kỷ 17, tộc trưởng người Thái dâng đất cho Trung Hoa, đến năm 1728, Trung Hoa trả lại cho Đại Việt một phần đất từ vùng mỏ Tụ Long đến sông Lô.
Năm 1835, vào thời Minh Mạng thứ 16 nhà Nguyễn bỏ châu Bảo Lạc, chia làm hai huyện: Vĩnh Điện (khoảng Bắc Mê, Yên Minh và một phần Quản Bạ ngày nay và huyện Để Định (khoảng huyện Bảo Lạc, Cao Bằng và một phần Đồng Văn, Mèo Vạc ngày nay). Phân giới để chia châu Vị Xuyên thành hai đơn vị hành chính mới là sông Lô: Khu vực phía hữu ngạn sông Lô được gọi là huyện Vĩnh Tuy, còn phía tả ngạn sông Lô là huyện Vị Xuyên.
Thời Thiệu Trị năm thứ hai, triều đình nhà Nguyễn chia Tuyên Quang làm ba hạt: Bắc Quang, Hà Giang, Tuyên Quang. Hạt Hà Giang có một phủ là Tương Yên với bốn huyện : Vĩnh Điện,Vị Xuyên, Để Định,Vĩnh Tuy.
Năm 1844, nhà Vua Thiệu Trị lại phê chuẩn cho các huyện châu thuộc tỉnh hạt biên giới phía Tây Bắc, phía Bắc, trong đó có Hà Giang.
Tỉnh Hà Giang được thành lập ngày 20/8/1891, bao gồm phủ Tương Yên và huyện Vĩnh Tuy (tỉnh Tuyên Quang).
Toàn quyền Đông Dương ra Quyết định số 1432 ngày 17/9/1895, chia khu quân sự thứ ba thành ba tỉnh: Bắc Quang;Tuyên Quang và Hà Giang.
Toàn quyền Đông Dương ngày 28/4/1904 lại ra quyết định sáp nhập tỉnh Hà Giangvà tỉnh Bắc Quang thành Đạo quan binh Hà Giang.
Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh giải tán Khu Lao - Hà - Yên ngày 23/3/1959, sáp nhập tỉnh Hà Giang vào Khu tự trị Việt Bắc.
Đầu tháng 4/1976, tỉnh Hà Tuyên được thành lập trên cơ sở hợp nhất hai tỉnh Hà Giang và Tuyên Quang.
Ngày 12/8/1991, tại kỳ họp thứ 9, khoá VIII, Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã quyết định chia tỉnh Hà Tuyên thành hai tỉnh Hà Giang và Tuyên Quang.
Chính phủ ra nghị định số 146/NĐ-CP ngày 01/12/2003, về việc thành lập huyện Quang Bình, tỉnh Hà Giang.
Chính phủ chuyển thị xã Hà Giang thành thành phố Hà Giang ngày 27/9/2010.

Lễ hội truyền thống

Lễ cúng thần rừng của người Pu Péo Ngày lễ này được tổ chức một lần duy nhất trong năm và được tổ chức vào ngày 6/6 âm lịch. Người Pu Péo ở Sủng Tráng (Yên Minh) thường tổ chức là khu vực bìa rừng phía sau làng.
Tục đón tết của người Lô Lô
Lễ Cấp Sắc của người Dao Ngày lễ này được tổ chức vào tháng 11, tháng 12 hoặc tháng Giêng hàng năm, vì đây là thời gian nhàn rỗi. Người Dao Đỏ, Dao Tiền thường làm lễ cấp sắc từ độ tuổi 12-30, có khi đến già, trong khi đó ở người Dao Áo Dài là 11-19 tuổi.
Chợ phiên vùng cao Chợ họp mỗi tuần một lần, có những phiên chợ được họp vào ngày con Giáp hay còn gọi là chợ lùi. Chẳng hạn chợ tuần trước họp vào chủ nhật thì sang tuần kế tiếp sẽ họp vào thứ hai như chợ Xà Phìn họp vào ngày Tỵ và Hợi;chợ Lũng Phìn được họp vào ngày Dần và ngày Thân ... Ngày nay chợ thường họp vào thứ 7 hoặc chủ nhật và bắt đầu từ rất sớm lúc mặt trời còn chưa mọc.
Tết của người Mông
Lễ hội nhảy lửa Pà Thẻn Lễ hội thường được tổ chức hàng năm vào dịp thu hoạch vụ mùa khoảng tháng 10 tháng 11 âm lịch đến ngày rằm tháng giêng và lúc giao thời năm cũ và năm mới. Tổ chức lễ nhảy lửa lúc này nhằm tạ ơn trời đất, thần linh đã cho một mùa vụ tươi tốt và cũng cầu chúc cho một vụ mùa năm sau, đống lửa sẽ mang lại sự ấm áp, may mắn xua đi cái khắc nghiệt của mùa đông đang tới.
Lễ cúng thần rừng của các dân tộc xã Nàn Ma dịp lễ cúng rừng cũng chính là dịp ăn tết tháng Giêng, mọi người đều nghỉ việc không làm nương rẫy mà tổ chức vui chơi, thăm hỏi lẫn nhau. Đặc biệt là trong dịp lễ cúng rừng, đồng bào kiêng chặt cây, kiêng cắt cỏ, thậm chí kiêng cả hái rau ở vườn. Tất cả mọi người kiêng kỵ như vậy để chuẩn bị tinh thần cho một năm lao động mới với hy vọng những điều tốt đẹp.
Chợ tình ở Hà Giang Chợ tình được mở mỗi năm một lần.Đây là nơi gặp gỡ cho những đôi trai gái vì nhiều nguyên nhân không lấy được nhau.

Địa điểm du lịch

Cao nguyên đá Đồng Văn
Dinh Họ Vương
Chợ tình Khau Vai
Tiểu khu Trọng Con
Chùa Sùng Khánh
Hệ thống các hang động
Chùa Bình Lâm
Núi đôi Quản Bạ
Bãi đá cổ Nấm Dẩn
Cột cờ Lũng Cú

Đặc sản

Thắng dền
Rêu nướng
Thịt trâu, lợn gác bếp
Mật ong bạc hà
Xôi ngũ sắc
Cháo ấu tẩu
Lợn cắp nách
Phở chua Hà Giang
Bánh cuốn phố cổ Đồng Văn
Cơm lam Bắc Mê