Tỉnh Thái Nguyên

Tỉnh Thái Nguyên nằm ở đông bắc Việt Nam giáp giáp với thủ đô Hà Nội là tỉnh nằm trong quy hoạch vùng thủ đô Hà Nội. Thái Nguyên hiện nay là trung tâm kinh tế-xã hội lớn vùng trung du và miền núi phía bắc và của khu vực đông bắc nước ta.
Diện tích:3536,4 km²(2013)
Dân số: 1.156.000 người
Mật độ: 327 người/km²
Tỉnh Thái Nguyên có 46 dân tộc sinh sống, trong đó 8 dân tộc đông dân nhất là:Kinh, Tày, Nùng, Sán Dìu, Sán Chay, Dao, H’Mông, Hoa.

Các số điện thoại quan trọng

Văn phòng ủy ban nhân dân tỉnh: 0280 3858 543
Bệnh viện Đa khoa TƯ Thái Nguyên: 0280 3855 125

Vị trí địa lý

Tỉnh Thái Nguyên ở phía bắc tiếp giáp với tỉnh Bắc Kạn, phía nam tiếp giáp với thủ đô Hà Nội. Phía tây tỉnh giáp với tỉnh Vĩnh Phúc và tỉnh Tuyên Quang, phía đông Thái Nguyên giáp với 2 tỉnh Lạng Sơn và Bắc Giang. Tỉnh Thái Nguyên cách sân bay quốc tế Nội Bài 50 km, cách trung tâm Hà Nội 75 km và cảng Hải Phòng 200 km, cách biên giới Trung Quốc 200 km. Thái Nguyên có vị trí địa lý là một trong những trung tâm chính trị, kinh tế, giáo dục của khu Việt Bắc nói riêng và của vùng trung du miền núi phía bắc nói chung.Tỉnh Thái Nguyên là cửa ngõ giao lưu kinh tế -xã hội giữa vùng đồng bằng Bắc Bộ và vùng trung du miền núi. Thái Nguyên là đầu nút của Việc giao lưu với các tỉnh lân cận qua hệ thống đường sắt, đường bộ, đường sông hình rẻ quạt.

Lịch sử

Thái Nguyên từ xa xưa là nơi sinh sống của người Việt cổ. Dấu tích của người tiền sử cách đây từ 7000 đến 8000 năm được tìm thấy trên địa bàn hang Ốc thuộc xã Bình Long. Các nhà khảo cổ đã tìm thấy ba bộ xương người cổ được mai táng ở Mái Đá Ngườm, xóm Kim Sơn di tích khảo cổ về con người thời trung kỳ Thời đại đá cũ..
Thái Nguyên thuộc bộ Vũ Định, một trong 15 bộ của nước Văn Lang. Thái Nguyên vào thế kỷ thứ III, thuộc huyện Vũ Định, sau đổi tên thành huyện Long Bình. Triều đình phong kiến Mãi năm 1902, cử quan chức trấn nhiệm Thái Nguyên, đặt doanh sở ở Ngọc Hà.
Thái Nguyên từ khi nhà Lý định đô ở Thăng Long, đã trở thành phên giậu trực tiếp che chở phía bắc kinh thành. Thái Nguyên vào thời nhà Nguyễn, đây là nơi nổ ra nhiều phong trào nông dân khởi nghĩa chống lại quan lại phong kiến. Người dân Thái Nguyên từng tham gia các cuộc khởi nghĩa của Nông Văn Vân và Dương Đình Cúc.
Vào năm Minh Mệnh thứ 12 tỉnh Thái Nguyên được thành lập (1/10 âm lịch, tức ngày 04/11/1831), tỉnh Thái Nguyên khi đó giáp với các tỉnh: Lạng Sơn, Tuyên Quang, Bắc Ninh, Cao Bằng, Sơn Tây.
chính quyền Pháp Năm 1890 đã chia tỉnh Thái Nguyên thời nhà Nguyễn thành hai tỉnh Bắc Kạn và Thái Nguyên Hai tỉnh Thái Nguyên và Bắc Kạn sáp nhập thành tỉnh Bắc Thái năm 1965, đươi thời chính quyền Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Trước Cách mạng Tháng Tám năm 1945,Thái Nguyên là nơi hoạt động và phát triển của lực lượng cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam. Hồ Chí Minh năm 1947, đã tới Thái Nguyên và lãnh đạo cuộc Kháng chiến chống Pháp từ căn cứ chính tại ATK Định Hóa. Chiến dịch Biên giới thu đông 1950 và Chiến cục đông-xuân 1953-1954 cũng như quyết định mở chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử và hàng loạt sự kiện quan trọng khác ở Thái Nguyên.
Thái Nguyên từ năm 1956 đến 1975, trở thành tỉnh thuộc Khu tự trị Việt Bắc. Thành phố Thái Nguyên có vị trí là thủ phủ của khu tự trị này.
Năm 1997 Tỉnh Bắc Thái lại tách thành hai tỉnh Thái Nguyên và Bắc Kạn như ngày nay..
Khi tách ra, tỉnh Thái Nguyên có 9 đơn vị hành chính gồm: thành phố Thái Nguyên (tỉnh lị), thị xã Sông Công và 7 huyện: Định Hóa, Phú Bình, Đại Từ, Đồng Hỷ, Võ Nhai, Phú Lương.
Ngày 11/5/2015, thị xã Sông Công chuyển thành thành phố Sông Công và huyện Phổ Yên chuyển thành thị xã Phổ Yên.

Giáo dục

Thái Nguyên là tỉnhđược coi là một trung tâm đào tạo nguồn nhân lực lớn thứ 3 sau Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh. Tỉnh có Đại học Thái Nguyên, thành lập vào năm 1994, bao gồm nhiều đơn vị thành viên như: Trường Đại học Nông lâm, Trường Đại học Sư phạm, Trường Đại học Y dược, Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh, Trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp, Trường Đại học Khoa học, Trường Đại học Công nghệ thông tin và truyền thông, Khoa Ngoại ngữ,Trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật, Trung tâm giáo dục quốc phòng Trung tâm học liệu và một số đơn vị trực thuộc khác. Tổng số sinh viên tỉnh Thái Nguyên khoảng trên 150.000 người. Trường Đại học Việt Bắc vừa được thành lập trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên vào tháng 8/2011.
Tỉnh Thái Nguyên cũng có 10 trường cao đẳng khác như:Cao đẳng thương mại - du lịch Thái Nguyên, Trường Đại học Công nghệ giao thông vận tải, Cao đẳng công nghiệp Việt-Đức, Cao đẳng công nghiệp Thái Nguyên, Cao đẳng Y tế Thái Nguyên, Cao đẳng kinh tế - tài chính Thái Nguyên, Cao đẳng sư phạm Thái Nguyên, Trường Cao đẳng cơ khí luyện kim, Cao đẳng Công nghệ và Kinh tế Công nghiệp Cao đẳng văn hóa nghệ thuật Việt Bắc, cùng nhiều trường cao đẳng nghề và trung cấp khác.
Thái Nguyên có 441 trường học (năm 2009) trong đó có 227 trường tiểu học,trường trung học cơ sở là 181 , 33 trường trung học phổ thông.

Y tế

Tỉnh Thái Nguyên năm 2010, có 1 bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế là Bệnh viện Đa khoa TƯ Thái Nguyên, và 15 bệnh viện trực thuộc sở y tế tỉnh Thái Nguyên cùng 13 phòng khám khu vực và 180 trạm y tế xã phường.

Ẩm thực

Ẩm thực tại tỉnh Thái Nguyên cũng khá phong phú do là địa bàn có nhiều dân tộc cùng sinh sống, có sự đa dạng về nguồn gốc. Món xôi thập cẩm là đặc sản của một số dân tộc thiểu số trong tỉnh. Món "xôi thập cẩm" này có nhiều màu sắc được làm trong các dịp lễ tết. Các màu sắc khác nhau đều được nhuộm từ các loại lá cây tự nhiên bằng các công thức khác nhau.
Đặc sản là cơm la ở huyện Định Hóa ở phía tây bắc tỉnh được làm bằng cách cho gạo nếp đã ngâm vào ống nứa, cho thêm nước rồi dùng lá chuối non nút lại sau đó đem hơ trên ngọn lửa cho đến khi chín. Món cơm lam dẻo ngon hương vị thơm lừng khó quên. Nơi huyện miền núi Định Hóa, loại gạo đặc sản mang tên "Gạo Bao Thai Định Hoá" đã được bảo vệ nhãn hiệu tập thể từ năm 2007. Làng bánh chưng Bờ Đậu xã Cổ Lũng, huyện Phú Lương nằm ven quốc lộ 3 và quốc lộ 37 không chỉ nổi tiếng ở tỉnh Thái Nguyên mà còn được nhiều nơi khác ưa chuộng vào mỗi dịp tết đến xuân về. Bánh chưng Bờ Đậu được làm từ gạo nếp thuần chủng và lá dong nếp lấy từ trên rừng huyện Định Hóa, nước để làm bánh là nguồn tự nhiên ở địa phương được lấy từ những giếng khơi trên núi.
Thái Nguyên được mệnh danh là "Thủ đô Chè Việt Nam". Ông Võ Văn Thiệt gọi là Đội Năm, vào khoảng năm 1920-1922 đưa giống chè về vùng Thái Nguyên và vườn chè cổ nay đã 87 tuổi. Chè (Trà) Thái Nguyên nổi tiếng trên khắp Việt Nam và được tôn vinh là một trong hai loại trà ngon nhất nước. Trà tại vùng Tân Cương Thái Nguyên được đánh giá cao nhất.

Du lịch

Năm 2007 Thái Nguyên là nơi tổ chức Năm Du lịch Quốc gia tỉnh có một số điểm du lịch nổi bật như
Khu du lịch hồ Núi Cốc, là khu du lịch lớn nhất của tỉnh. Mặt hồ rộng 25 km² và có đến 69 hòn đảo lớn nhỏ. Thái Nguyên đang thu hút rất nhiều khách du lịch trong và ngoài tỉnh đến nghỉ dưỡng và tham quan. Hiện tỉnh đã có một vài khu du lịch đang được quy hoạch để trở thành khu du lịch trọng điểm quốc gia. Khu Bảo tàng văn hóa các dân tộc Việt Nam với diện tích 28.000 m², đền Đội Cấn, tại trung tâm thành phố Thái Nguyên có công viên Sông Cầu đang được đầu tư khai thác du lịch.
Khu du lịch suối Mỏ Gà (là suối chảy ra từ núi đá)và hang Phượng Hoàng và tại huyện Võ Nhai, cách thành phố Thái Nguyên 45 km đang được đầu tư phát triển.
Khu di tích lịch sử ở huyện Định Hóa mang tên an toàn khu (ATK). Đây là nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh trong Kháng chiến chống Pháp (1945-1954)đã từng sinh sống nhiều năm.
Thác nước 7 tầng Khuôn Tát, nằm trong khu di tích lịch sử ATK.
Các điểm đến như­ chùa Hang (Đồng Hỷ);chùa Phù Liễn; Đuổm thờ Dương Tự Minh (Phú L­ương);đền X­ương Rồng (thành phố Thái Nguyên).
Khu di tích núi Võ núi Văn được nhà nước xếp hạng cấp quốc gia. Dấu tích cùng với truyền thuyết đẹp gắn với danh tướng Lưu Nhân Chú và đội nghĩa binh của ông.