Huyện Lạc Sơn, Tỉnh Hòa Bình

Huyện Lạc Sơn là một huyện trung du nằm ở phía nam tỉnh Hoà Bình.
Diện tích 581 km².
Dân số 127.600 (năm 1999),gồm các dân tộc: chủ yếu là người Mường (90%), còn lại là, Kinh...
Huyện Lạc Sơn có 1 thị trấn: Vụ Bản (huyện lị) và các xã: Bình Cảng, Ân Nghĩa, Bình Hẻm, Bình Chân, Chí Thiện, Chí Đạo, Hương Nhượng, Định Cư, Miền Đồi, Liên Vũ, Ngọc Lâu, Mỹ Thành, Nhân Nghĩa, Ngọc Sơn, Phúc Tuy, Phú Lương, Tân Lập,Tân Mỹ, Quý Hòa, Tự Do, Thượng Cốc, Văn Nghĩa, Tuân Đạo, Vũ Lâm, Yên Nghiệp, Văn Sơn, Xuất Hóa, Yên Phú.

Vị trí địa lý

Huyện Lạc Sơn nằm ở phía Nam tỉnh Hòa Bình, cách tp Hòa Bình 56km. Huyện nằm trong tọa độ địa lý 20o21' - 20o37'vĩ bắc và 105o21'-105o kinh đông. Phía bắc huyện Lạc Sơn giáp huyện Kim Bôi, phía nam Lạc Sơn giáp với huyện Thạch Thành tỉnh Thanh Hóa, phía đông Lạc Sơn giáp với huyện Yên Thủy, phía tây Lạc Sơn giáp với huyện Tân Lạc.

Điều kiện tự nhiên

Huyện Lạc Sơn có độ dốc theo 2 hướng Tây Bắc xuống Đông Nam và hướng Bắc xuống hướng Nam. Huyện thành 3 vùng: vùng thấp, vùng cao, vùng sâu-xa.
Lạc Sơn nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, nhiệt độ trung bình là 230C. Lạc Sơn nằm gần như trọn vẹn trong tiểu vùng khí hậu IV, do đó sự ảnh hưởng của yếu tố khí hậu trên địa bàn huyện khá đồng nhất.
Sông Bưởi là sông lớn nhất của huyện Lạc Sơn, có độ dài 125km. Đây là thượng lưu của Sông Con và là chi lưu của Sông Mã. Sông Bưởi được hình thành từ 3 nhánh chính: Suối Yêm Điềm, Nhánh Suối Cái, Suối Bìn là nguồn tưới và trục tiêu của huyện.
Đất đai của huyện Lạc Sơn được chia làm nhiều loại có nguồn gốc phát sinh khác nhau: đất sói mòn trơ sỏi đá, đất đỏ vàng, đất trồng lúa.
Trên địa bàn huyện Lạc Sơn có một số mỏ khoáng sản, mỏ than thuộc địa bàn các xã Mỹ Thành giáp huyện Kim Bôi,Thượng Cốc, Vũ lâm, Yên Nghiệp. Quặng sắt được phát hiện và khai thác ở xã Quý Hoà. Mỏ vàng ở xã Ngọc Lâu. Núi đá có ở phần lớn các xã vùng cao.

Lịch sử

Vùng đất Lạc Sơn ngày nay dưới triều Gia Long được gọi là huyện Lạc Thổ, thuộc phủ Thiên Quan, đạo Thanh Bình, gồm ba tổng: Trung Hoàng, Thạch Bi và Quỳnh Côi.
Một số tỉnh mới được thành lập sau khi thực dân Pháp xâm lược nước ta, trong đó có tỉnh Mường Hoà Bình. Tỉnh Hoà Bình khi ấy có bốn phủ: Lương Sơn, Vàng An, Lạc Sơn và Chợ Bờ.
Một phần của phủ Lạc Sơn năm 1908 được cắt chuyển về tỉnh Hà Nam. Phủ Lạc Sơn được đổi thành châu Lạc Sơn, gồm 4 tổng: Lạc Đạo, Lạc Thành, Lạc Nghiệp và Lạc Thiện.
Xã Thạch Bi ngày 2/1/1955 được chia thành 9 xã mới: Quy Mỹ, Địch Giáo,Tuân Lộ, Do Nhân, Phong Phú, Mỹ Hoà, Quyết Thắng,Phú Vinh và Phú Cường.
Xã Dân Tiến ngày 25/8/1956 được chia thành 5 xã mới: Bình Hẻm, Xuất Hoá, Yên Phú Văn Nghĩa và Mỹ Thành; xã Đại Đồng được chia thành 4 xã mới: Yên Nghiệp, Liên Hoà, Đa Phúc và Ân Nghĩa.
Xã Quyết Thắng ngày 15/9/1956 được chia thành 6 xã mới: Lỗ Sơn, Ngổ Luông, Phú Lương, Chí Đạo, Gia Mô, và Định Cư; xã Kiến Thiết được chia thành 5 xã mới: Chí Thiện, Phúc Tuy, Văn Sơn, Ngọc Mỹ và Thượng Cốc; xã Liên Cộng được chia thành 4 xã mới: Hương Nhượng, Tân Mỹ, Liên Vũ và Vũ Lâm.
Uỷ ban hành chính Liên khu III ngày 22/1/1957 ra quyết định chia xã Đoàn Kết thành 5 xã mới: Đông Lai, Thanh Hối, Tử Nê, Mãn Đức và Quy Hậu; xã Mỹ Hoà được chia thành 3 xã mới: Trung Hoà, Mỹ Hoà và Ngòi Hoa; xã Tự Do được chia thành 3 xã mới: Ngọc Sơn, Ngọc Tân và Tự Do.
Theo Nghị định số 480/TTg ngày 15/10/1957 tách huyện Lạc Sơn thành hai huyện mới: Tân Lạc và Lạc Sơn.

Du lịch

Chùa Tam Động Sơn
Di tích Nhà truyền thống Ân Nghĩa
Di chỉ Hang Đá Lý
Di chỉ Hang Dúng
Di chỉ Đồi Thung
Di chỉ Ngọc Lâu
Khu di tích Mường Khói
Di chỉ Mái Đá Đa Phúc
Rừng quốc gia Cúc Phương
Di chỉ Hang Xóm Trại