Huyện Tân Lạc, Tỉnh Hòa Bình

Huyện Tân Lạc tên là Hắc Thủy-là một huyện ở phía tây tỉnh Hòa Bình.
Diện tích:523 km²
Huyện có 1 thị trấn và 23 xã
Dân số: 75.700 (2002)
Huyện Tân Lạc gồm thị trấn Mường Khến và 23 xã là: Địch Giáo, Bắc Sơn, Đông Lai, Do Nhân, Lỗ Sơn, Mãn Đức, Gia Mô, Mỹ Hòa, Lũng Vân, Ngổ Luông, Nam Sơn, Ngòi Hoa, Ngọc Mỹ, Phú Cường, Quyết Chiến, Quy Hậu, Trung Hòa, Phong Phú, Phú Vinh, Quy Mỹ, Thanh Hối, Tử Nê, Tuân Lộ.

Vị trí địa lý

Huyện Tân Lạc ở vào 21º27´vĩ độ Bắc và 105,6–105,23 độ kinh đông. Phía Đông Tân Lạc giáp huyện Cao Phong, phía bắc Tân Lạc giáp huyện Đà Bắc, phía tây Tân Lạc giáp huyện Mai Châu, phía nam và tây nam Tân Lạc giáp với huyện Lạc Sơn và tỉnh Thanh Hoá.

Điều kiện tự nhiên

Địa hình Tân Lạc khá phức tạp, có dãy Trường Sơn chạy dọc theo chiều dài của huyện, đất đai bị chia cắt bởi hệ thống suối, đồi núi và thấp dần về hướng Đông Nam. Địa hình Tân lạc được chia thành 3 vùng rõ rệt gồm: vùng thấp, vùng giữa,vùng cao.
Tân Lạc thuộc khu vực chịu ảnh hưởng của khí hậu nhiệt đới gió mùa; có 2 mùa rõ rệt: mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 10, mùa khô từ tháng 11 đến tháng 4.
Tân Lạc không có sông suối lớn, chỉ có 4 suối nhỏ, bắt nguồn từ tây bắc chảy quanh co và đổ về phía Đông Nam của huyện. Suối Trù Bụa bắt nguồn từ xã Phú Vinh, Trung Hoà chảy qua Mỹ Hoà, Quy Hậu; suối Bai Láo từ xã Tử Nê chảy tới xã Thanh Hối; suối Bin từ Bui Phoi (Mãn Đức) chảy về Thanh Hối; suối Cái từ xã Phú Cường chảy qua xã Phong Phú, Do Nhân và Lỗ Sơn...
Rừng Tân Lạc chiếm 58,7% diện tích đất tự nhiên. Riêng ở Tân Lạc có nhiều loại gỗ quý như: lim, sến, táu, lát, nghiến...cùng các loại tre nứa, vầu và các loại cây có giá trị như: mây,sa nhân, song...Ở đây, có nhiều động vật quý hiếm như: lợn rừng,khỉ,hươu, hổ, nai...Những năm gần đây rừng đã bị tàn phá ghê gớm, rừng chỉ còn lại ở các xã vùng cao trên dải Trường Sơn..
Trong lòng đất Tân Lạc có chứa một số khoáng sản có giá trị: than đá, ăngtimon, quặng, vàng và nhiều dãy núi đá vôi trùng điệp là nguồn nguyên liệu dồi dào cho ngành sản xuất vật liệu xây dựng.

Lịch sử

Tân Lạc lúc đầu tên là Hắc Thủy-là huyện ở phía tây tỉnh Hòa Bình. Thị trấn Mường Khến là huyện lỵ của Taab Lạc. Huyện thành lập từ ngày 15/10/1957, lúc đầu gồm 22 xã: Địch Giáo, Bắc Sơn, Đông Lai, Do Nhân, Lỗ Sơn, Gia Mô, Mãn Đức, Lũng Vân, Ngổ Luông, Mỹ Hòa, Ngọc Mỹ, Nam Sơn, Phú Cường, Phong Phú, Quy Mỹ, Phú Vinh, Quyết Chiến, Quy Hậu, Trung Hòa, Thanh Hối,Tuân Lộ, Tử Nê.
Chuyển xã Ngòi Hoa thuộc huyện Đà Bắc về huyện Tân Lạc quản lý ngày 27-2-1985.
Tách các xóm Chiềng và Minh Khai của xã Mãn Đức với 205 ha diện tích tự nhiên và 1.921 nhân khẩu ngày 19/3/1988; Xóm Tân Hồng của xã Quy Hậu với 12,1 ha diện tích tự nhiên và 169 nhân khẩu để thành lập thị trấn Mường Khến-thị trấn huyện lị huyện Tân Lạc.
Thủ tướng Chính phủ quyết định chia huyện Lạc Sơn thành 2 huyện ngày 15/10/1957: Tân Lạc và Lạc Sơn huyện Tân Lạc có 23 xã và 1 thị trấn.

Du lịch

Làng Mường
Núi Khu Dọi
Khụ Khiến
Khụ Khang
Hang Muối
Hang Ma
Chùa Kè
Động Hoa Tiên
Di chỉ Triềng Xến
Hang Bụt