Xã Hiền Quan, Huyện Tam Nông, Tỉnh Phú Thọ

Xã Hiền Quan là một xã miền núi nằm ở phía Bắc huyện Tam Nông. Phía Bắc giáp với xã Vực Trường; phía đông giáp Sông Hồng; phía Tây Giáp xã Hương Nha; phía Nam Giáp xã Thanh Uyên.
Tổng diện tích đất tự nhiên 555,82 ha, dân số trên 6700 nhân khẩu, được chia thành 14 khu dân cư; Có 01 Đảng bộ và 18 chi bộ với trên 300 Đảng viên.
Nhân dân Hiền Quan với niềm tự hào có cụm di tích lịch sử Đền, Chùa được nhà nước xếp hạng di tích lịch sử Quốc gia, Đình di tích lịch sử cấp tỉnh.

Kinh tế - Xã hội

Trong nhiệm kỳ 2010- 2015, giá trị sản xuất trên địa bàn 107,5 tỷ đồng, đạt 153,6% chỉ tiêu Đại hội đề ra. Tỷ trọng cơ cấu kinh tế: Nông nghiệp, thuỷ sản 39,3%, đạt 114% chỉ tiêu Đại hội đề ra. TTCN- xây dựng 34,6%, đạt 102% chỉ tiêu Đại hội đề ra. Dịch vụ 33,6 %, đạt 160 % chỉ tiêu Đại hội đề ra. Sản lượng lương thực 2.280,7 tấn, đạt 108,6% chỉ tiêu Đại hội đề ra. Thu nhập bình quân đầu người 15.834.000đồng/người/năm, đạt 143,9% chỉ tiêu Đại hội đề ra. Bình quân lương thực đầu người 334,3 kg/người/năm, đạt 107,8% chỉ tiêu Đại hội đề ra. Tỷ lệ hộ nghèo còn 14,2 %, đạt 112,6% chỉ tiêu Đại hội đề ra. Tỷ lệ phát triển dân số tự nhiên ở mức 1%, đạt chỉ tiêu Đại hội đề ra. Khu dân cư đạt tiêu chuẩn khu dân cư văn hóa: 11/14 khu đạt 110% chỉ tiêu Đại hội đề ra. Số hộ gia đình đạt tiêu chuẩn gia đình văn hoá 86,0%, đạt 108% chỉ tiêu Đại hội đề ra. Số hộ dùng điện đạt 100%, đạt 100% Nghị quyết Đại hội đề ra. Đảng viên đủ tư cách hoàn thành tốt nhiệm vụ: 88,7%, đạt 111% chỉ tiêu Đại hội đề ra. Kết nạp đảng viên bình quân hàng năm đạt 102% chỉ tiêu Đại hội đề ra. Chính quyền, MTTQ và các đoàn thể được xếp loại TSVM: 80%, đạt 100% chỉ tiêu đại hội đề ra. Bên cạnh đó vẫn còn 3 chỉ tiêu chưa đạt theo nghị quyết Đại hội nhiệm kỳ 2010-2015 đề ra đó là: Trường chuẩn quốc gia: 1/3 trường, đạt 33,3% chỉ tiêu Đại hội đề ra. Trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng 17,5%, đạt 90,2% chỉ tiêu Đại hội đề ra. Đảng bộ được xếp loại TSVM: 1 năm, đạt 20% chỉ tiêu Đại hội đề ra.

Lễ hội

Hội Phết Hiền Quan được tổ chức từ ngày 12 đến 13 tháng Giêng âm lịch hàng năm, trong đó ngày chính hội là ngày 13. Lễ hội được tổ chức nhằm tưởng nhớ Thiều Hoa công chúa, một nữ tướng dưới thời Hai Bà Trưng.
Lễ Hội phết Hiền Quan gồm bốn phần đó là: Rước kiệu, tế lễ, kéo quân, đánh Phết. Tại lễ rước kiệu, trên kiệu là các sắc phong, bài vị, quả Phết, quả Chúi (hay còn gọi là Dúi) được cất giữ trong cung cấm của đình làng từ ngày mồng 10 tháng 10 âm lịch. Kiệu được khiêng từ đình ra đền do các binh sĩ mình mặc áo giáp hộ tống. Sau lễ rước kiệu là phần tế lễ và lễ kéo quân. Cuối cùng sẽ là rước phết ra đồng để mọi người giành lấy.
Cướp phết
Cướp Phết là điểm chính của Hội Phết Hiền Quan. Có 6 quả Phết và 3 quả Chúi để những người tham gia lễ hội cùng giành lấy. Hai thứ này được làm từ củ tre sơn đỏ, trong đó quả Phết có đường kính khoảng 6-7cm và quả Chúi nhỏ hơn, khoảng 4-5cm.
Chiều ngày lễ hội, tại đền thờ Thiều Hoa công chúa sẽ diễn ra lễ tế. Sau các phần rước kiệu, tế lễ, kéo quân sẽ là lễ rước phết. Quả Phết được vị chủ tế mang theo từ đền ra bãi đất trống (thường là thửa ruộng mới cày hoặc bãi cát ven sông), xung quanh chủ tế là hai hàng thanh niên trai tráng khỏe mạnh lập thành rào chặt chẽ để bảo vệ Phết. Khi đến bãi đất trống, vị chủ tế sẽ đặt Phết vào hố phết đã được đào sẵn và những người tham gia lễ hội sẽ cùng nhau tranh cướp quả Phết (đặt Phết vào hố phết hoặc tung lên cao). Người nào cầm được quả Phết chạy qua cột cờ mốc giới coi như thắng cuộc. Sau khi 1 quả Phết đã có người giành được thì quả tiếp theo lại mới được đưa ra.
Sau khi các quả Phết đã có chủ thì các quả Chúi sẽ được đưa ra. Quả Chúi không cần các lễ nghi như quả Phết. Theo quan niệm của làng Hiền Quan, ném chúi là để "trừ tai viễn tống", xua đi mọi rủi ro tật bệnh. Người dân quan niệm rằng nếu ai giành được quả Phết và Chúi hay chỉ chạm được tay vào là cả năm sẽ rất may mắn.