Đường Mô Xoài, Thành phố Bà Rịa, Tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu

Mảnh đất đầu tiên được lựa chọn đặt Dinh Điền chính là Xứ Mô Xoài - vùng đất hoang sơ với không gian địa lý văn hóa rộng lớn. Ngày nay, vùng đất này chính là Bà Rịa - Vũng Tàu, một vùng đô thị sầm uất có vai trò và thứ hạng trong nền kinh tế quốc gia. Hoàn cảnh lịch sử cùng tâm thức “núi – sông” của người xưa là những lý do đã biến vùng đất Mô Xoài trở thành nơi dừng chân khai phá đầu tiên ở vùng Nam Bộ.

Trong 45 năm (1627 - 1672), nước Việt đã trải qua 7 trận đánh lớn của tập đoàn phong kiến Trịnh - Nguyễn, kết cục hai bên không phân thắng bại. Nước Đại Việt đã phân thành hai miền: Đàng Trong và Đàng Ngoài, sông Gianh trở thành ranh giới tự nhiên. Có thể nói, chúa Nguyễn đã thành công trong việc tạo dựng một thế lực ở Đàng Trong, tách hẳn với vua Lê - chúa Trịnh ở Đàng Ngoài. Áp lực đương đầu với chúa Trịnh ngày càng lớn, chúa Nguyễn không ngừng củng cố lực lượng, khuyến khích kinh tế, nuôi chí mở rộng lãnh thổ để nâng cao vị thế. Trong thời điểm đó, phía Bắc là lãnh thổ hùng mạnh của vua Lê chúa Trịnh, phía Tây là dãy Trường Sơn hiểm trở, phía Đông là biển cả, chỉ còn phía Nam - vùng đất của Chiêm thành là đồng bằng, cư dân, nhiều sản vật màu mỡ. Vốn dĩ, các triều đại trước: Lý, Trần, Lê, đã có chí hướng mở rộng lãnh thổ về phía Nam, chính vì vậy mở cõi về phía Nam là lựa chọn tối ưu của chúa Nguyễn. Thực tế lịch sử, có thể khái quát rằng: thế kỷ XVI, XVII, vì hoàn cảnh xã hội khắc nghiệt (chiến tranh giữa các tập đoàn phong kiến, thiên tai, nghèo đói.. ), người Việt ở miền Thuận - Quảng đã phải bỏ xứ, phiêu bạt vào miền Nam sinh sống. Vùng đất Mô Xoài (Bà Rịa) và Đồng Nai của Nam Bộ đã được chọn làm nơi sinh cư lập nghiệp đầu tiên. Tuy trên danh nghĩa vùng đất này thuộc về Chân Lạp, nhưng, chính quyên Chân Lạp chưa vươn tới thực thi chủ quyền, quản lý vùng này. Chính vì vậy đến trước năm 1658, vùng này đã thuộc “biên cảnh” của Việt Nam, cư dân Việt sống quần tụ, lập thôn ấp tự quản, chưa thiết lập chính quyền. Tới năm 1698, chúa Nguyễn mới sai Nguyễn Hữu Cảnh vào “kinh lý” vùng này. Vì vậy, việc mở rộng lãnh thổ của chúa Nguyễn ở vùng Mô Xoài theo nguyên tắc: người dân tới trước, sinh sống, khai hoang mở đất, lập làng ấp, chính quyền tới bảo vệ và xác nhập chủ quyền sau. Chính vì vậy, theo ghi nhận lịch sử, đã không diễn ra cuộc xung đột sắc tộc nào.