Huyện Văn Chấn, Tỉnh Yên Bái

Văn Chấn là huyện nằm ở phía Đông Nam của tỉnh Yên Bái.

Địa lý

Huyện nằm ở phía Tây Nam tỉnh Yên Bái, phía Bắc giáp huyện Mù Cang Chải, phía Đông giáp huyện Văn Yên và Trấn Yên, phía Tây giáp huyện Trạm Tấu, phía Nam giáp tỉnh Sơn La. Văn Chấn cách trung tâm chính trị – kinh tế – văn hoá tỉnh 72 km; cách thị xã Nghĩa Lộ 10 km; cách Hà Nội 200 km, có đường quốc lộ 32 chạy dọc theo chiều dài của huyện, là cửa ngõ đi vào thị xã Nghĩa Lộ, huyện Trạm Tấu, Mù Cang Chải, huyện Phù Yên, Bắc Yên tỉnh Sơn La và tỉnh Lai Châu. Đường quốc lộ 37 chạy qua 4 xã, đây là điều kiện thuận lợi cho giao lưu phát triển kinh tế với các huyện trong tỉnh và các tỉnh Sơn La, Phú Thọ, Lai Châu.

Diện tích - Dân Số

Huyện Văn Chấn là huyện miền núi, tổng diện tích tự nhiên 121.090,02 ha, chiếm 17% diện tích toàn tỉnh.
Dân số 145.711 người, gồm 23 dân tộc anh em cùng sinh sống: Kinh, Thái, Tày, Mường, Dao, H'Mông, Nùng, Hoa, Khơ Mú, Phù Lá, Bố Y... Trong đó 8 dân tộc chủ yếu Kinh 34,05 %; Thái 22,38%; Tày 17,11%; Dao 8,93 %; Mường 7,57%; H'Mông 6,22 %; Giáy 1,48%; Khơ Mú 0,74 %, chia thành 3 vùng cư trú; vùng ngoài đại đa số dân tộc Tày; vùng đồng bằng đa số đồng bào Thái, đồng bào Kinh và Mường; vùng cao chủ yếu dân tộc Dao, H'Mông. Mật độ dân số 121 người/km2.
Tổng số lao động trong độ tuổi 88.554 người; số lao động trong độ tuổi hoạt động kinh tế 70.866 người; số lao động trong độ tuổi không hoạt động kinh tế 17.688 người, với lực lượng lao động đông đảo chính là nguồn lực, tiềm năng phát triển kinh tế của huyện.

Văn hóa

Văn Chấn là vùng đất hội tụ của nhiều dân tộc, trên địa bàn Văn Chấn có 23 dân tộc anh em cùng sinh sống. Dân tộc Thái, Tày là những người cư trú trên địa bàn từ lâu đời. Văn Chấn – Mường Lò còn là trung tâm đầu tiên của người Thái ở Việt Nam rồi từ đây toả đi các địa bàn khác. Xếp theo ngữ hệ có thể chia thành 5 nhóm: Thái – Tày; Việt - Mường; Nam Á (Khơ Mú); HMông – Dao; Hán. Văn hoá nghệ thuật phong phú, đa dạng; người Thái có tác phẩm “Sống trụ sôn xao”, tập thơ trữ tình “In khẩu khuống”, sách Cầm Hánh tạp Sấc Klương (Cầm Hánh đánh giặc cờ vàng) ca ngợi nghĩa quân Cầm Ngọc Hánh đánh giặc Cờ vàng, “Truyền thuyết rêu đá”... Ngoài ra các dân tộc khác cũng có nhiều truyền thuyết, truyện cổ tích như sự tích Nàng Han của người Khơ Mú, bà chúa Nả, Tạo Cút, Tạo Đuổn của người Tày.
Dân ca, dân vũ đặc sắc, độc đáo chiếm một phần đáng kể trong đời sống của nhân dân, tiêu biểu là: múa xoè, múa xạp, hát khắp, hát nôm của dân tộc Thái, Tày; múa chiêng, hát Pi – ca - đô của người Khơ Mú; múa khèn của dân tộc H'Mông; hát đang của dân tộc Mường; tục hát “Tháng giêng” của người Giáy...
Lễ hội, trò chơi dân gian phong phú, hấp dẫn thường tổ chức vào các dịp ngày lễ tết cổ truyền. Người Thái có lễ hội “Xên đông”, “Xên mường”, “Lồng tồng”, trò chơi tó mắc lẹ, ném còn. Lễ hội “Rước mẹ lúa”, “Mùa măng mọc” của người Khơ Mú. Hội ‘Gầu tào”, “Nào sồng”, cưỡi ngựa bắn súng, đánh yến, ném pao dân tộc H'Mông. Lễ hội “Tăm khẩu mẩu” (giã cốm), “Hội cầu mùa”, đu quay, gõ đuống dân tộc Tày. Lễ “Cấp sắc”, “Tết nhảy” dân tộc Dao...
Di chỉ khảo cổ học: Tìm thấy công cụ bằng đá và xương cốt động vật cách đây khoảng 10 vạn năm ở hang Thẩm Thoóng xã Thượng Bằng La, hang Thẩm Han xã Sơn A; công cụ bằng đá thuộc nền văn hoá Hoà Bình và Đông Sơn cách đây từ 8 – 10 ngàn năm; trống đồng xã Nghĩa Sơn, Thạch Lương, Phù Nham cách đây 2000 năm cho thấy Văn Chấn là một địa bàn sinh tụ của người cổ xưa.
Tín ngưỡng vạn vật hữu linh, thờ cúng tổ tiên; chịu ảnh hưởng của nhiều tôn giáo khác nhau như: đạo Phật, đạo Khổng, đạo Lão, Thiên Chúa giáo tạo cho Văn Chấn một miền đất đa tôn giáo kết hợp với những tín ngưỡng bản địa đặc sắc càng làm cho đời sống văn hoá, tín ngưỡng, tôn giáo thêm đa dạng.
Những hoạt động văn hoá, văn nghệ dân gian đã tạo cho Văn Chấn một nền văn hoá giàu sắc thái, đa dạng nhưng thống nhất, là sắc mầu văn hoá dân gian độc đáo ở phía Tây của tỉnh và là trung tâm của vùng văn hoá Mường Lò – một trong 3 vùng văn hoá tỉnh Yên Bái. Đây là một lợi thế không nhỏ để Văn Chấn phát triển du lịch sinh thái và du lịch văn hoá trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.

Y tế

Bệnh Viện Đa Khoa Huyện Văn Chấn
Giám đốc: Nguyễn Bích Ngọc/(0216).3873114
Địa chỉ: Thị trấn Nông trường Trần Phú - Huyện Văn Chấn - Yên Bái
Điện thoại: (0216).3873114

Thắng cảnh du lịch

Du lịch Bản Hốc
Đến với Bản Hốc ngoài được khám phá những nét thú vị, đặc sắc của văn hoá dân tộc Thái với những ngôi nhà sàn truyền thống, tìm hiểu những nghề thủ công hay thưởng thức những ly rượu men lá, rượu cần cùng với điệu xoè say đắm đã đi vào câu thơ, lời hát. Du khách còn được ngâm mình trong suối khoáng nóng tự nhiên quanh năm có tác dụng rất tốt cho sức khoẻ hoặc thử sức với những dãy núi đá vôi khám phá hang Dơi, tham gia đốt lửa trại….
Du lịch Pang Cáng - Suối Giàng
Cách trung tâm huyện lỵ Văn Chấn – Yên Bái 12 km, thôn Pang Cáng nằm ở phía Tây xã Suối Giàng. Cách đây hơn 300 năm, tộc người Mông di cư từ phương Bắc đến, lập bản sinh sống trên mảnh đất xã Suối Giàng. Pang Cáng với 100% dân tộc Mông - những con người nổi tiếng cần cù, chịu khó, văn hoá truyền thống độc đáo, đặc sắc cùng với cây chè Shan tuyết cổ thụ đã trở thành thương hiệu của vùng đất nơi đây.
Bên cạnh đó, Pang Cáng còn đặc biệt hấp dẫn du khách những món ăn mang đậm tính dân tộc như: rượu sắn, mèn mén, bánh trưng, bánh dày, thịt trâu sấy, gà đồi, lợn cắp nách…với những đêm lửa trại, những điệu múa, tiếng khèn, tiếng sáo trầm bổng, trữ tình của những chàng trai, cô gái.

Đặc sản - Món ngon nổi tiếng

Cá suối nướng (pa pỉng tộp); rêu đá nướng; thịt chua; thịt ngựa, trâu, lợn xấy; cá mọc; cá xôi; ếch nướng; hay rau xôi, sắn xôi, cơm xôi ngũ sắc, cơm lam; rượu cần, rượu men lá….
Ngoài ra các đặc sản của Văn Chấn nổi tiếng với xôi nếp Tú Lệ, chè tuyết cổ thụ Suối Giàng, Bọ Xít nhãn chiên giòn, Cam Văn Chấn, Cá sỉnh