Huyện Chợ Mới, Tỉnh An Giang

Huyện Chợ Mới là một huyện của tỉnh An Giang, thuộc khu vực đồng bằng sông Cửu Long Việt Nam.
- Diện tích: 355,71 km2
- Dân số: 355.798 người (2001)

Các số điện thoại quan trọng

UBND huyện Chợ Mới: (076) 3.611.888

Vị trí địa lý

Lịch sử

Nguồn gốc tên gọi
Tên gọi Chợ Mới có nguồn gốc từ ngôi chợ cũ tên Phó Định Bài nằm ở bên kia bến đò Kiến An. Về sau, tại làng Long Điền một ngôi chợ khá bề thế được xây dựng thuộc khu vực huyện lỵ ngày nay và được người dân gọi là "Chợ Mới".
Địa danh Chợ Mới ban đầu, chỉ là tên một ngôi chợ tại làng Long Điền thuộc tỉnh Long Xuyên. Sau này, thực dân Pháp thành lập quận và đặt tên là quận Chợ Mới do lấy theo tên gọi Chợ Mới vốn là nơi đặt quận lỵ.
Chợ Mới cũng là nơi thành lập chi bộ Đảng Cộng sản Việt Nam đầu tiên của tỉnh Long Xuyên và ngày nay là tỉnh An Giang.
Thời phong kiến
Vùng đất Chợ Mới ngày nay vào thời nhà Nguyễn độc lập vốn là một phần của huyện Đông Xuyên thuộc phủ Tuy Biên, tỉnh An Giang.
Thời Pháp thuộc
Năm 1867 sau khi chiếm được các tỉnh Nam Kỳ, thực dân Pháp dần xóa bỏ tên gọi tỉnh An Giang cùng hệ thống hành chính phủ huyện cũ thời nhà Nguyễn và đặt ra các hạt Thanh tra. Vùng đất Chợ Mới lúc này thuộc hạt Thanh tra Long Xuyên. Hạt Long Xuyên cũng lấy thêm địa phận các làng Tân Phú, Tân Thạnh trước đó thuộc tổng Phong Thạnh, huyện Kiến Phong, tỉnh Định Tường để lập tổng mới gọi là tổng Phong Thạnh Thượng trực thuộc hạt Thanh tra Long Xuyên.
Hạt Thanh tra Long Xuyên ngày 5/1/1876 đổi thành hạt tham biện Long Xuyên, các thôn đổi thành làng. Tất cả các đơn vị hành chính cấp tỉnh ngày 1/1/1900, ở Đông Dương điều thống nhất gọi là "tỉnh", trong đó có tỉnh Long Xuyên.
Ba tổng Định Hòa, An Bình, và Phong Thạnh Thượng năm 1897, có các làng trực thuộc như sau:
Tổng An Bình gồm 6 làng: Mỹ Chánh, Bình Đức Đông,Phú Xuân, Mỹ Hưng, Tân Phước; Tấn Đức,
Tổng Định Hòa gồm 9 làng: Hưng Châu, An Thạnh Trung, Kiến An, Long Kiến, Mỹ Hội Đông, Nhơn An, Mỹ Hòa, Mỹ Luông, Long Điền.
Tổng Phong Thạnh Thượng gồm 6 làng: An Phong, An Phú, Bình Thành, An Thành, Tân Thạnh, Tân Phú.
Thực dân Pháp năm 1917, lập quận Chợ Mới thuộc tỉnh Long Xuyên, gồm 3 tổng với 20 làng: tổng An Bình có 6 làng,tổng Định Hoà có 8 làng, tổng Phong Thạnh Thượng có 6 làng.
Hợp nhất 3 làngPhú Xuân, Bình Đức Đông, Tân Phước ngày 1/1/1920, thành lập làng mới lấy tên là làng Bình Phước Xuân.
Năm 1939, quận Chợ Mới có 3 tổng: Tổng An Bình gồm 4 làng: Tổng Định Hòa gồm 7 làng.Tổng Phong Thạnh Thượng gồm 5 làng.
Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, Ủy ban Kháng chiến Hành chánh Nam bộ bỏ cấp tổng, bỏ đơn vị làng, thống nhất gọi là xã, đồng thời bỏ danh xưng quận, gọi thay thế bằng huyện. Chính quyền Việt Nam Cộng hòa đến năm 1956 cũng thống nhất dùng danh xưng là xã, tuy nhiên vẫn gọi là quận cho đến năm 1975. Huyện Chợ Mới ban đầu vẫn thuộc tỉnh Long Xuyên. huyện Chợ Mới thuộc tỉnh Long Châu Tiền ngày 6/3/1948. Huyện Chợ Mới ngày 27/6/1951 thuộc tỉnh Long Châu Sa. Đến năm 1954, huyện Chợ Mới lại trở về thuộc tỉnh Long Xuyên như cũ.
Giai đoạn 1956-1975
Việt Nam Cộng hòa
Sau năm 1956, các làng gọi là xã. Ngày 17/2/1956, chính quyền Việt Nam Cộng hòa cắt tổng Phong Thạnh Thượng ra khỏi quận Chợ Mới, tỉnh Long Xuyên để nhập vào tỉnh Phong Thạnh mới thành lập, sau đó trở thành quận Thanh Bình của tỉnh Kiến Phong, ngày nay bao gồm huyện Thanh Bình và huyện Tam Nông của tỉnh Đồng Tháp.
Tỉnh Long Xuyên hợp nhất với tỉnh Châu Đốc thành tỉnh An Giang ngày 22/10/1956. Quận Chợ Mới thuộc tỉnh An Giang ngày 24/4/1957, quận lỵ đặt tại xã Long Điền, gồm 2 tổng với 12 xã và duy trì đến năm 1965. Cấp tổng bị giải thể sau năm 1965, các xã trực thuộc quận. Quận Chợ Mới thuộc tỉnh An Giang n ăm 1970 gồm 12 xã: Bình Phước Xuân, An Thạnh Trung, Hội An, Hòa Bình, Long Điền, Kiến An, Mỹ Hiệp, Long Kiến, Mỹ Luông, Mỹ Hội Đông, Tấn Mỹ Nhơn Mỹ. Quận lỵ vẫn đặt tại xã Long Điền.
Chính quyền Cách mạng
Chính quyền Mặt trận Dân tộc Giải phóng Miền Nam Việt Nam và sau này là Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa Miền Nam Việt Nam t rong giai đoạn 1957-1965, cũng đặt huyện Chợ Mới thuộc tỉnh An Giang, giống như sự phân chia hành chính của chính quyền Việt Nam Cộng hòa. Chính quyền Cách mạng giao huyện Chợ Mới về cho tỉnh Kiến Phong quản lý tháng 12/1965.
Tháng 5/1974, Trung ương Cục miền Nam quyết định giải thể các tỉnh Kiến Phong và An Giang để tái lập các tỉnh Long Châu Tiền và tỉnh Sa Đéc. Lúc này, huyện Chợ Mới lại thuộc tỉnh Sa Đéc.
Chính quyền quân quản Cộng hòa miền Nam Việt Nam sau ngày 30/04/1975, vẫn đặt huyện Chợ Mới thuộc tỉnh Sa Đéc như trước đó cho đến đầu năm 1976.
Từ năm 1976 đến nay
Huyện Chợ Mới trở lại thuộc tỉnh An Giang tháng 2/1976, cho đến ngày nay. Huyện Chợ Mới lúc đó bao gồm thị trấn Chợ Mới và 12 xã: Bình Phước Xuân, An Thạnh Trung, Hội An,Hòa Bình, Kiến An, Long Kiến, Long Điền, Mỹ Hiệp, Mỹ Luông, Mỹ Hội Đông, Tấn Mỹ Nhơn Mỹ. Trong đó, thị trấn Chợ Mới được thành lập do tách đất từ xã Long Điền.
Hội đồng Chính phủ ban hành Quyết định số 181-CP ngày 25/04/1979 về việc điều chỉnh địa giới một số xã thuộc huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang như sau:
Xã Kiến Thành được thành lập từ việc tách các ấp Kiến Quới 1, Kiến Quới 2, Phú Hạ 1, Phú Hạ 2, Kiến Thuận 1,Kiến Hưng 2, Kiến Thuận 2 của xã Kiến An.
Tách các ấp Long Quới 1, Long Quới 2, Long Phú 1, Long Phú 2 của xã Long Điền lập thành một xã lấy tên là Long Điền B.
Tách các ấp Bình Phú, Bình Quới, Bình Thạnh 1, Bình Thạnh 2,2/3 ấp An Mỹ và 1/3 ấp An Thạnh của xã Hòa Bình lập thành một xã lấy tên là xã Hòa An.
Hội đồng Bộ trưởng ban hành Quyết định số 8-HĐBT ngày 12/01/1984, về việc phân vạch địa giới phường, thị trấn và một số xã của huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang như sau:
Thành lập xã Long Giang trên cơ sở tách các ấp Long Phú, Long Thuận, Long Mỹ 2, Long Mỹ 1, Long Thạnh 2, Long Thạnh 1, của xã Long Kiến.
Sáp nhập ấp của xã Long Kiến là Long Qưới 1 và ấp Long Qưới 2 vào xã Long Điền B cùng huyện.
Sáp nhập một phần ấp Long Bình của xã Long Kiến vào xã An Thạnh Trung cùng huyện.
Sáp nhập ấp An Ninh của xã An Thạnh Trung vào xã Long Kiến cùng huyện.
Chính phủ Việt Nam ban hành Nghị định số 119/2003/NĐ-CP ngày 17/10/2003, về việc điều chỉnh địa giới hành chính để thành lập xã, thị trấn thuộc huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang như sau:
Thành lập thị trấn Mỹ Luông thuộc huyện Chợ Mới trên cơ sở 808 ha diện tích tự nhiên và 15.540 nhân khẩu của xã Mỹ Luông.
Xã Mỹ Luông tổi tên thành xã Mỹ An.