Thị xã Sơn Tây, Thành phố Hà Nội

Sơn Tây là một thị xã thuộc Thành phố Hà Nội, Việt Nam. Thị xã Sơn Tây trước đây là vùng đất “địa linh nhân kiệt” thời phong kiến là quê hương của 2 vị vua và là anh hùng dân tộc, Ngô Quyền và Phùng Hưng có công trong việc chấm dứt 1000 năm đô họ phương Bắc mở ra thời kì độc lập cho nước ta.
Diện tích:113,5
Dân số :181.831 người(năm 2008)
Mật độ dân số: 1602 người

Các số điện thoại quan trọng

UBND thị xã Sơn Tây: 04 33832161

Vị trí địa lý

Thị xã Sơn Tây nằm ở phía hữu ngạn sông Hồng có vị trí phía Bắc giáp huyện Vĩnh Tường của tỉnh Vĩnh Phúc, phía Đông Sơn Tây giáp với huyện Phúc Thọ, phía Tây giáp với huyện Ba Vì, phía Nam giáp huyện Thạch Thất.

Lịch sử

Từ đời nhà Lê vùng đất Sơn Tây là trấn lỵ của trấn Đoài, sau đó là trấn lỵ của trấn Sơn Tây thời kỳ đầu nhà Nguyễn. Trấn Sơn Tây năm 1831, đổi thành tỉnh Sơn Tây và tỉnh lỵ của tỉnh Sơn Tây là vùng đất thị xã Sơn Tây ngày nay. Tỉnh lỵ của tỉnh Sơn Tây thời kỳ Pháp thuộc được đổi thành thị xã Sơn Tây.
Hai tỉnh Sơn Tây và Hà Đông năm 1965, được sáp nhập lại thành tỉnh Hà Tây. Sơn Tây khi đó là một trong 2 thị xã của tỉnh Hà Tây.
Kỳ họp thứ 2 Quốc hội khóa V ngày 27/12/1975, hợp nhất hai tỉnh Hòa Bình và Hà Tây thành tỉnh Hà Sơn Bình. Khi đó Thị xã Sơn Tây là một trong 3 thị xã thuộc tỉnh Hà Sơn Bình.
Kỳ họp thứ 4 Quốc hội khóa VI ngày 29/12/1978, thông qua Nghị quyết phê chuẩn việc sáp nhập một số huyện, thị xã, xã và thị trấn của tỉnh Hà Sơn Bình và Vĩnh Phú vào TP Hà Nội. Theo đó, thị xã Sơn Tây tuộc thành phố Hà Nội gồm 3 phường: Ngô Quyền, Lê Lợi, Quang Trung và 2 xã Viên Sơn và Trung Hưng.
Hội đồng Bộ trưởng ban hành Quyết định số 101-HĐBT ngày 2/6/1982, về việc phân vạch địa giới hành chính để mở rộng thị xã Sơn Tây trên cơ sở tách các xã Kim Sơn, Thanh Mỹ, Trung Sơn Trầm, Xuân Sơn, Sơn Đông, Đường Lâm, Cổ Đông của huyện Ba Vì chuyển sang. Thị xã Sơn Tây sau khi được mở rộng có 12 đơn vị hành chính trực thuộc gồm 3 phường: Lê Lợi, Ngô Quyền, Quang Trung và 9 xã: Thanh Mỹ, Đường Lâm, Kim Sơn, Xuân Sơn, Cổ Đông, Sơn Đông,Viên Sơn, Trung Hưng, Trung Sơn Trầm.
Hội đồng Bộ trưởng ban hành Quyết định thành lập phường Sơn Lộc ngày 14/03/1984. Sau khi điều chỉnh, thị xã Sơn Tây có 14 đơn vị hành chính trực thuộc gồm 5 phường, và 9 xã.
Quốc hội khóa VIII Kỳ họp thứ 9 quyết định chia tách tỉnh Hà Sơn Bình thành 2 tỉnh Hà Tây và Hòa Bình. Theo đó, thị xã Sơn Tây lại thuộc tỉnh Hà Tây; thị xã Sơn Tây có 14 đơn vị hành chính trực thuộc gồm 5 phường: Ngô Quyền, Lê Lợi, Sơn Lộc, Quang Trung, Xuân Khanh; và 9 xã:Thanh Mỹ, Đường Lâm, Sơn Đông, Xuân Sơn, Kim Sơn, Cổ Đông,Trung Sơn Trầm, Viên Sơn, Trung Hưng.
Chính phủ ra Nghị định số 66/2000/NĐ-CP,ngày 9/11/2000, để thành lập phường Phú Thịnh. Sau khi điều chỉnh, thị xã Sơn Tây lúc này có 15 đơn vị hành chính gồm 6 phường và 9 xã.
Chính phủ ra Nghị định số 130/2007/NĐ-CP,Ngày 2/8/2007, thành lập thành phố Sơn Tây. Thành phố Sơn Tây vẫn gồm 6 phường và 9 xã.
Chính phủ ra Nghị định ngày 1/3/2008, thành lập thêm phường Trung Hưng thuộc thành phố Sơn Tây. Sau khi điều chỉnh Thành phố Sơn Tây có diện tích tự nhiên 11.346,85ha và dân số là 181.831 . Lúc này TP Sơn Tây có 15 đơn vị hành chính trực thuộc, gồm 9 phường: Ngô Quyền, Lê Lợi, Sơn Lộc, Phú Thịnh, Quang Trung, Xuân Khanh, Trung Hưng,Trung Sơn Trầm Viên Sơn và 6 xã: Thanh Mỹ, Đường Lâm, Kim Sơn, Xuân Sơn, Sơn Đông, Cổ Đông.
Từ ngày 1/8/2008, thành phố Sơn Tây cùng với toàn bộ tỉnh Hà Tây được nhập về thủ đô Hà Nội.
Ngày 8/5/2009, chính phủ chuyển thành phố Sơn Tây thành thị xã Sơn Tây thuộc thành phố Hà Nội.

Kinh tế-Xã hội

Thị xã Sơn Tây trong 5 năm gần đây đạt được những thành tích đáng ghi nhận trên tất cả các lĩnh vực như mức tăng trưởng bình quân đạt 15% năm; tốc độ phát triển kinh tế cao,chuyển dịch nhanh cơ cấu kinh tế, chiếm 48%công nghiệp-xây dựng, chiếm 39,4% là thương mại-dịch vụ, chiếm 12,6% nông-lâm nghiệp, tốc độ tăng trưởng GDP đạt xấp xỉ 16% năm 2008.
Làng nghề gốm Phú Nhi phường Phú Thịnh và làng nghề Thêu ren Ngọc Kiên xã Cổ Đông Sơn Tây là 2 làng nghề được công nhận làng nghề truyền thống. Ngoài ra, 8 làng nghề mới đang được phát triển gồm các nghề sinh vật cảnh, thêu ren, đan lát, mộc, tơ tằm, đóng giầy… tập trung ở các xã Trung Sơn Trầm, Cổ Đông, Đường Lâm, Sơn Đồng, phường Xuân Khanh… làng nghề bánh tẻ Phú Nhi đang được khôi phục.
Du lịch Sơn Tây được khai thác hiệu quả, thu hút được đông đảo du khách trong và ngoài nước đến tham quan Các điểm du lịch nổi tiếng như Làng cổ Đường Lâm, hồ Đồng Mô, Đền Và, Thành cổ Sơn Tây, Làng Văn hóa du lịch các dân tộc Việt Nam.

Danh nhân

Phùng Hưng'-Bố Cái Đại Vương (761 - 802)
Ngô Quyền (898-944) là vị vua đầu tiên của nhà Ngô trong lịch sử Việt Nam
Giang Văn Minh (1573-1638) mệnh danh là vị sứ thần "Bất nhục quân mệnh" (Không để nhục mệnh vua). Sinh tại làng Kẻ Mía, Mông Phụ, xã Đường Lâm.
Nhạc sỹ Đặng Đức Huy (1947...)
Nguyễn Cao Kỳ (1930-2011) là một sĩ quan quân đội cao cấp và cựu chính khách Việt Nam Cộng hòa. Ông từng là Thủ tướng (1965-1967) và Phó Tổng thống (1967-1971) của Việt Nam Cộng hòa. Năm 2004, được Nhà nước Việt Nam coi là biểu tượng của sự hòa hợp hòa giải dân tộc.

Làng nghề

Gạch đá ong: nổi tiếng với vẻ đẹp tự nhiên và tiện ích cũng khá đặc biệt. Nhà xây tường gạch đá ong thì không khí trong nhà sẽ rất ấm áp vào mùa đông và mát mẻ vào mùa hè.

Đặc sản

-Bánh tẻ Phú Nhi
-Gà Mía: “Đặc sản tiến vua” một giống gà quý được người Đường Lâm dày công chăm bẵm và bảo tồn nguồn gen đến tận ngày nay.

Địa danh nổi tiếng

Di tích lịch sử - văn hóa danh lam thắng cảnh nổi tiếng như thành cổ Sơn Tây, hồ Đồng Mô, Chùa Mía,làng Việt cổ đá ong Đường Lâm, lễ hội đền Và.
Nổi tiếng với sự tích Sơn Tinh-Thủy Tinh.
Thành cổ Sơn Tây: là một công trình quân sự kiến trúc theo kiểu Vauban nằm ở trung tâm thành phố, được xây dựng từ năm 1822 năm Minh Mạng thứ 3
Khu di tích lịch sử-văn hóa Đường Lâm : Cách trung tâm Hà Nội 46 km. Đây Là làng xã duy nhất trong cả nước cùng sinh ra hai vị vua: Ngô Quyền (898-944) và Phùng Hưng (761- 802) nên Đường Lâm được tôn vinh là "đất hai vua", hay là "làng hai vua".
Thắng cảnh hồ Đồng Mô: có diện tích gần 2.000 ha, nằm trong vùng đồi và thung lũng phía đông núi Ba Vì, hồ Đồng Mô, Ngải Sơn với 21 đảo lớn, nhỏ đã tạo cho cảnh quan vùng này những nét đặc sắc gây ấn tượng cho khách du lịch.
Khoang Xanh-Suối Tiên:
Đền Và: Đền Và nằm kề bên địa danh Xã Tắc thuộc phường Trung Hưng ngày nay, đây là nơi diễn ra vụ tập kích Sơn Tây của không lực Hoa Kỳ năm 1970. Đền thờ vị thần cai quản Tản Viên Sơn đức Thánh Tản,- một trong "Tứ bất tử" trên điện thần nước Việt Nam.
Làng Văn hoá du lịch các dân tộc Việt Nam với quy mô 54 dân tộc anh em ở Đồng Mô trở thành một địa danh du lịch nghỉ dưỡng quan trọng của Hà Nội.