Huyện Thạch Hà, Tỉnh Hà Tĩnh

Huyện Thạch Hà là một huyện duyên hải nằm ở trung tâm của tỉnh Hà Tĩnh, Việt Nam.
Diện tích: 356,4349 km²
Huyện có 30 xã và 1 thị trấn
Dân số: 139.111 người (2007)

Vị trí địa lý

Phía tây bắc Thạch Hà giáp với huyện Can Lộc, phía bắc Thạch Hà giáp với huyện Lộc Hà, phía nam Thạch Hà giáp với huyện Cẩm Xuyên và tp Hà Tĩnh, phía tây Thạch Hà giáp với huyện Hương Khê, phía đông Thạch Hà giáp với biển Đông. Tp Hà Tĩnh nằm xen giữa huyện Thạch Hà, chia huyện thành 2 nửa bên phía đông và phía tây của thành phố.

Điều kiện tự nhiên

Địa hình huyện cơ bản là đồng bằng duyên hải, đất phù sa, đất cát ven biển. Các sông ngòi lớn là sông Nghèn, sông Rào Cái đổ ra Cửa Sót, hồ Kẻ Gỗ nằm ở phía Tây Nam huyện.
Khoáng sản có quặng sắt và cát thuỷ tinh. Quốc lộ 1A đi qua huyện lỵ ở phía Bắc. Quốc lộ 15 đi qua huyện một đoạn trên địa bàn xã Ngọc Sơn. Tỉnh lộ 3 và tỉnh lộ 17 nối quốc lộ 1A với quốc lộ 15.

Lịch sử

Thạch Hà thời xưa là vùng đất thuộc châu Cửu Đức, rồi Hoan Châu, Nghệ An châu, Nghệ An phủ, Nghệ An thừa tuyên.
Huyện Thạch Hà thuộc phủ Hà Hoa, xứ Nghệ An từ thời nhà Hậu Lê đến đầu thời kỳ nhà Nguyễn.
Vùng phía nam sông Lam của trấn Nghệ An tách ra thành lập tỉnh Hà Tĩnh năm 1831 thì một phần đất của Thạch Hà trở thành tỉnh lỵ, nay là thị xã Hà Tĩnh.
Chính quyền thực dân phong kiến bỏ cấp phủ năm 1919, huyện Thạch Hà là một đơn vị hành chính trực thuộc tỉnh Hà Tĩnh.
Huyện Thạch Hà thuộc tỉnh Nghệ Tĩnh ăm 1976.
Huyện Thạch Hà thuộc tỉnh Hà Tĩnh từ năm 1991.
Có 5 xã phía nam huyện Thạch Hà năm 2004 là: Thạch Môn, Thạch Hạ, Thạch Hưng, Thạch Đồng, Thạch Bình sáp nhập vào thị xã Hà Tĩnh.
Có 6 xã phía đông bắc huyện là Thạch Bằng, Thạch Kim, Mai Phụ, Thạch Châu, Thạch Mỹ, Hộ Độ, tách ra lập huyện Lộc Hà nằm ven biển ăm 2007.

Du lịch

Đền Chiêu Trưng
Nhà thờ Lý Tự Trọng
Nhà cụ Mai Kính
Danh thắng Quỳnh Viên
Nhà thờ Nguyễn Hiền
Miếu Kè
Đài tưởng niệm các anh hung liệt sĩ huyện Thạch Hà
Chùa Tịnh Lâm
Đền Trần Quận Công
Làng cổ Đông Môn

Lễ hội

Hội Kỳ Phúc Lục Ngoạt ở các xã: Thạch Lạc, Thạch Trị tổ chức vào ngày 14 và 15 tháng bảy âm lịch.
Hội Làng Long Đan, xã Thạch Long được tổ chức vào đầu xuân.
Hội đền Nen ở xã Thạch Tiến
Hội đền lê Khôi xã Thạch ban được tổ chức vào ngày từ ngày 1 đến 5 tháng 5 âm lịch.
Lễ hội đốt lửa truyền thống trong đêm giao thừa tại thôn Phái Thượng tại xã Thạch Lâm diễn ra rất sôi nổi.
Hội đền Đông các đại học sĩ danh tướng Trương Quốc Dụng tổ chức vào 25 - 26 tháng 6 âm lịch hàng năm tại đền thờ ông ở xã Thạch Khê huyện Thạch Hà tỉnh Hà Tĩnh.

Nhân vật nổi tiếng

Danh tướng Vũ Tá Kiên
Danh tướng Vũ Tá Đức
Danh tướng Võ Tá Lý
Danh tướng Vũ Tá Dao
Đông cung tùy giảng thị nội Trương Quốc Kỳ
Danh tướng Vũ Tá Sát
Cử nhân quan chủ sự Trương Quốc Quán
Đông các Trương Quốc Dụng
Phó bảng Bùi Thố
Tiến sĩ Thừa hoa sứ Nguyễn Tôn Tây
Quốc tử giám Tế tửu Phan Ứng Toản
Tiến sĩ Trần Danh Tố
Trung tướng Phạm Văn Long
Anh hùng Lý Tự Trọng
Trung tướng, PGS, TS Trần Đình Nhã