Tỉnh Yên Bái

Yên Bái là tỉnh thuộc vùng trung du và miền núi phía Bắc của Việt Nam.
Diện tích: 6.886,3 km²
Dân số:771.600 người (2013)
Mật độ: 112 người/km²
Yên Bái bao gồm: 1 thị xã, 1 thành phố và 7 Huyện, gồm có 11 thị trấn, 10 phường và 159 xã. Các dân tộc sinh sống trong tỉnh gồm kinh, tày,dao, mông...

Số điện thoại quan trọng

Tỉnh ủy Yên Bái: 029 3852 612
Văn phòng ủy ban nhân dân tỉnh: 029 3852808
Bệnh viện đa khoa tỉnh: 029 3852 459
Vị trí địa lý
Tỉnh Yên Bái nằm ở vùng Tây Bắc tiếp giáp với vùng Đông Bắc là 2 tỉnh Hà Giang và Tuyên Quang, phía đông nam Yên Bái giáp tỉnh Phú Thọ, giáp hai tỉnh Lai Châu và Lào Cai phía tây bắc, giáp tỉnh Sơn La phía tây nam.
h3>Địa hìnhYên Bái nằm trải dọc đôi bờ sông Hồng. Địa hình có độ dốc lớn, cao dần từ nam lên bắc, đông sang tây,trung bình độ cao 600 mét và chia làm 2 vùng: Thứ nhất là vùng thấp ở tả ngạn sông Hồng và lưu vực sông Chảy. Nới đây mang nhiều đặc điểm của vùng trung du. Thứ hai là vùng cao thuộc hữu ngạn sông Hồng và cao nguyên có nhiều dãy núi giữa sông Đà và sông Hồng. Trên tuyến quốc lộ 32 với độ dài trên 30 km là đèo Khau Phạ là đèo hiểm trở và dài nhất.

Lịch sử

Người Việt cổ đã sinh sống ở Yên Bái, nơi đây có nền văn hoá, thể hiện ở những di chỉ,di vật, phát hiện ở công cụ bằng đá ở Thẩm Thoóng (Văn Chấn), Hợp Minh (Trấn Yên), thạp đồng Đào Thịnh, trống đồng Minh Xuân (Lục Yên) hang Hùm (Lục Yên). Nhiều di chỉ khảo cổ được phát hiện, như tháp, đền, các khu di tích lịch sử.
Tỉnh Yên Bái thành lập năm 1900.
Khởi nghĩa Yên Bái của Việt Nam Quốc Dân Đảng vào tháng 2/1930, Lãnh tụ là Nguyễn Thái Học ngày 17/6/ 1930 đã bị thực dân Pháp bắt và đem hành quyết bằng máy chém ở Yên Bái cùng 12 đồng đội.
Sau năm 1945, tỉnh Yên Bái có 5 huyện: Lục Yên, Than Uyên, Trấn Yên, Văn Bàn, Văn Chấn.
Hai huyện Than Uyên và Văn Chấn tách ra để thành lập Khu tự trị Thái - Mèo ngày 29/4/1955.
Thành lập lại thị xã Yên Bái ngày 7/4/1956.
Huyện Yên Bình của tỉnh Tuyên Quang chuyển về tỉnh Yên Bái quản lý ngày 1/7/1956, .
Thành lập 2 huyện Bảo Yên và Văn Yên ngày 16/12/1964.
Tỉnh Yên Bái Ngày 27/12/1975,hợp nhất với tỉnh Lào Cai và Nghĩa Lộ thành tỉnh Hoàng Liên Sơn.
Tỉnh Yên Bái ngày 12/8/1991, được tái lập từ tỉnh Hoàng Liên Sơn; 2 huyện Bảo Yên và Văn Bàn chuyển về tỉnh Lào Cai quản lý. Tỉnh Yên Bái lúc này gồm thị xã Yên Bái và 7 huyện:Mù Cang Chải, Lục Yên, Văn Bàn, Trạm Tấu, Văn Chấn,Trấn Yên, Yên Bình.
Thành lập thị xã Nghĩa Lộ ngày 15/5/1995, do chỉnh một phần diện tích tự nhiên và dân số của huyện Văn Chấn. Chuyển thị xã Yên Bái thành thành phố Yên Bái ngày 11/1/2002.

Giáo dục

Hệ thống giáo dục và đào tạo trong tỉnh được củng cố, phát triển với Quy mô ngày càng tăng nhanh, các ngành học, cấp học, từ giáo dục mầm non đến giáo dục đại học, dần hoàn thiện từ giáo dục chính quy đến giáo dục thường xuyên.
Một số trường học có uy tín tại Yên Bái như: Trường CĐSP Yên Bái;Trường THPT Nguyễn Huệ; Trường TH Nguyễn Thái Học;Trường THPT chuyên Nguyễn Tất Thành;Trường THPT Lý Thường Kiệt.

Y tế

tỉnh Yên Bái có Sở y tế gồm:
BVĐK tỉnh; BVĐKKV Nghĩa Lộ; BV Đông y;TT. PCBXH
BV Tâm thần TT. GĐYK; TT. Kiểm nghiệm; TT. Truyền thông; TT. CSSKSS; TT. PCSR; Bệnh viện Nội tiết; Trường Cao đẳng y tế; TT. YTDP; TT. phòng, chống HIV/AIDS; TT. Pháp y; Chi cục Dân số - KHHGĐ; Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm; Bệnh viện Lao & Bệnh Phổi.

Đặc sản của tỉnh

Xôi ngũ sắc (Nghĩa Lộ và Văn Chấn)
Gạo nếp Tan (Tú Lệ, Văn Chấn)
Táo mèo (Mù Căng Chải và Trạm Tấu)
Chè tuyết (Suối Giàng, Văn Chấn)
Xôi tam sắc (Nghĩa Lộ và Văn Chấn)
Cam (Văn Chấn, Lục Yên)
Bưởi Đại Minh
Khoai sọ (Lục Yên)
Nhãn (Văn Chấn)
Lạp cá (Mường Lò)
Quế (Văn Yên)
Thịt trâu gác bếp (Văn Chấn)
Thịt chó (thành phố Yên Bái)
Cá tiểu bạc (hồ thủy điện Thác Bà)
Cá (hồ thủy điện Thác Bà)
Cải mèo
Táo mèo
Dế mèn (Mường Lò)
Pơ mu
Gạo nương (Tân Đồng)
Trám đen

Du lịch

Dốc yên ngựa,thung lũng hồng ca trấn yên
Chợ đá quý Lục Yên
Ruộng bậc thang Mù Căng Chải
Cánh đồng Mường Lò
Thủy điện Thác Bà
Đền Tuần Quán
Điểm du lịch Hồ Thác Bà
Căng và Đồn Nghĩa Lộ
Suối Giàng
Chiến khu Vần
Thác Mơ
Suối khoáng Bản Bon, Bản Hốc

Lễ hội truyền thống

Lễ hội Đền Đông Cuông
Đền Đông Cuông xã Đông Cuông thờ Mẫu Thượng Ngàn, nổi tiếng là ngôi đền linh thiêng. Lễ hội Đền Đông Cuông, Những ngày đầu xuân để được sống lại những giờ phút lịch sử với lễ mổ trâu khao quân, lễ rước Mẫu sang sông và cùng tham gia các trò chơi dân gian như ném còn, đánh đu, kéo co… Du khách thập phương đổ về huyện Văn Yên tỉnh Yên Bái còn để tận hưởng cảnh đẹp hùng vĩ của mùa xuân ở vùng Tây Bắc.
Lễ hội Đền Tuần Quán
Đền Tuần Quán Nằm trong quần thể di tích lịch sử của thành phố Yên Bái nổi tiếng là một ngôi Đền tôn nghiêm, cổ kính với nhiều chứng tích lịch sử còn nguyên giá trị.
Vào ngày 3/3 âm lịch hàng năm đền tổ chức hội để tưởng nhớ đến công lao của Mẫu Liễu Hạnh, người đã có công giúp nhân dân khai khẩn ruộng nương, xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Đền tổ chức các trò chơi dân gian như đánh vật, cờ tướng, làm bánh dày, kéo co, hát chèo; hát chầu văn… Lễ hội diễn ra nhằm tái hiện cuộc sống, giá trị văn hoá trong truyền thống dựng nước và giữ nước của dân tộc thủa xưa. Một lễ hội được tổ chức nữa gọi là tiệc cha vào ngày 20/8 âm lịch hàng năm.
Lễ hội Đền Mẫu Thác Bà
Hồ Thác Bà- được ví là Hạ Long trên núi với trên 1.300 hòn đảo lớn nhỏ như những chiếc bát úp, ở đây có di tích đền Mẫu Thác Bà. Đền Thác Bà hay đền Mẫu Thác Bà ở độ cao 70m so với chân núi nằm trên núi Hoàng Thi.
Lễ hội đền Thác Bà được tổ chức vào ngày 8 và 9 tháng giêng âm lịch hàng năm, hội còn gọi là lễ hội mùa xuân, là lễ hội lớn nhất trong năm. Lễ nấu và đánh chè kho đêm ngày mùng 8 tháng Giêng. Nguyên liệu làm chè kho là đỗ xanh bỏ vỏ, rang lên nấu với mật mía, dùng đôi mái chèo nhỏ để đánh chè kho , một đôi trai gái sẽ đánh chè theo nhịp điệu chèo thuyền, những người xung quanh sẽ hát các bài hò chèo thuyền hoặc vui chơi tâm tình bên bếp lửa. Ngày mùng 9 lễ hội diễn ra với lễ rước kiệu võng và kiệu bát cống, lễ rước kiệu hoa, rước lễ vật gồm 8 mâm từ hồ Thác Bà lên gồm chè kho,hoa quả, bánh, và rước cá từ hồ Thác Bà vào.
.....