Quận Ô Môn, Thành phố Cần Thơ

Quận Ô Môn là một quận nội ô thuộc tp Cần Thơ. Quận Ô Môn được thành lập trên cơ sở tách ra từ huyện Ô Môn.
Diện tích: 13.222 hecta;
Dân số: 133.297 người
Mật độ: 1034 người/km²

Số điện thoại quan trọng

Ủy Ban Nhân Dân Quận Ô Môn-Thành phố CẦN THƠ:(0293) 3861970

Vị trí địa lý

Quận Ô Môn nằm cách Trung tâm thành phố Cần Thơ (quận Ninh Kiều) 21 km. Phía Bắc Quận Ô Môn giáp với quận Thốt Nốt. Phía Nam Quận Ô Môn giáp với quận Bình Thủy và huyện Phong Điền. Phía Đông Quận Ô Môn giáp với sông Hậu có ranh giới ngăn cách với các tỉnh Đồng Tháp và Vĩnh Long. Phía Tây Quận Ô Môn giáp với huyện Cờ Đỏ và huyện Thới Lai. Địa danh Ô Môn ban đầu chỉ là tên một làng thuộc tổng Thới Bảo, tỉnh Cần Thơ. Sau này, thực dân Pháp thành lập quận và đặt tên là quận Ô Môn do lấy theo tên gọi làng Ô Môn vốn là nơi đặt quận lỵ.

Lịch sử

Ô thời thực dâm Pháp
Năm 1867, sau khi chiếm hết được các tỉnh Nam Kỳ, thực dân Pháp dần xóa bỏ tên gọi tỉnh An Giang cùng hệ thống hành chính phủ huyện cũ thời nhà Nguyễn và đặt ra các hạt Thanh tra.
Huyện Ô Môn vào đầu triều Nguyễn lập riêng cho người Khmer ở vùng đất dọc theo sông Hậu Giang. Huyện Ô Môn năm 1813 đổi tên thành huyện Vĩnh Định. Tỉnh An Giang được thành lập năm 1832. Vùng đất quận Ô Môn, huyện Thới Lai và một phần huyện Cờ Đỏ ngày nay năm 1836, thuộc tổng Định Thới, huyện Vĩnh Định, phủ Tân Thành, tỉnh An Giang. Tổng Định Thới khi đó gồm 6 thôn: Phú Long, Bình Thủy, Thới An, Tân Lộc Đông, Thới Thới Hưng, An Đông.
Nhà Nguyễn năm 1839, lập huyện Phong Phú mới và đặt huyện này thuộc phủ Tuy Biên, tỉnh An Giang. Huyện Phong Phú từng là đất huyện Vĩnh Định và đất thổ huyện Ô Môn của Cao Miên, lỵ sở huyện đặt tại vùng đất ven sông Cần Thơ (còn gọi là Cầm Thi Giang). Lúc này, vùng đất Ô Môn, Thới Lai, Cờ Đỏ ngày nay thuộc tổng Định Thới, huyện Phong Phú, phủ Tuy Biên, tỉnh An Giang.
Sau khi chiếm hết được các tỉnh Nam Kỳ vào năm 1867, thực dân Pháp dần xóa bỏ tên gọi tỉnh An Giang cùng hệ thống hành chính phủ huyện cũ thời nhà Nguyễn, đồng thời đặt ra các hạt Thanh tra. Tổng Định Thới lúc này lần lượt thuộc hạt Sa Đéc, hạt Trà Ôn và sau cùng là hạt Cần Thơ. Các thôn đổi thành làng từ năm 1876, ,hạt thanh tra Cần Thơ đổi thành hạt tham biện Cần Thơ thuộc khu vực hành chánh Hậu Giang do thực dân Pháp đặt ra. Tổng Định Thới được tách ra để thành lập mới tổng Thới Bảo.
Các đơn vị hành chính cấp tỉnh ở Đông Dương điều thống nhất gọi là "tỉnh" ngày 1/1/1900,trong đó có tỉnh Cần Thơ. Các tổng Thới Bảo và Định Thới ban đầu trực thuộc tỉnh Cần Thơ.
Thực dân Pháp thành lập quận Ô Môn thuộc tỉnh Cần Thơ năm 1918, quận lỵ ban đầu đặt tại làng Ô Môn. Khi làng Ô Môn bị giải thể và sáp nhập vào làng Thới Thạnh và quận lỵ Ô Môn lại thuộc địa bàn làng Thới Thạnh. Quận Ô Môn ban đầu gồm 2 tổng với 18 làng trực thuộc: Bình Xuân, Bình Phước, Phú Luông, Tân Thới, Long Tuyền, Thới An Đông, Thới Giai, Thới Hanh, Thới An,Thới Hưng.
Ủy ban Kháng chiến Hành chánh Nam bộ sau Cách mạng tháng Tám 1945, bỏ cấp tổng, bỏ đơn vị làng, thống nhất gọi là xã, và bỏ danh xưng quận, gọi bằng huyện. Năm 1956 chính quyền Việt Nam Cộng hòa thống nhất dùng danh xưng là xã, nhưng vẫn gọi là quận cho đến năm 1975. Khi đó huyện Ô Môn vẫn thuộc tỉnh Cần Thơ. Chính quyền Việt Minh năm 1947, chia huyện Ô Môn thành 2 huyện là Ô Môn A và Ô Môn B và đều thuộc tỉnh Cần Thơ. Đến năm 1954 thì hợp nhất lại thành một huyện Ô Môn như trước.
Ô Môn thời Việt Nam Cộng hòa 1956-1976
Các làng gọi là xã sau năm 1956. Chính quyền Việt Nam Cộng hòa đổi tên tỉnh Cần Thơ thành tỉnh Phong Dinh ngày 22/10/1956. Ô Môn vẫn là tên quận thuộc tỉnh Phong Dinh. Quận Ô Môn đến ngày 16/10/1958 đổi tên thành quận Phong Phú. Xã Trường Lạc thời Việt Nam Cộng hòa cũng bị đổi tên thành xã Bình An và tách đất xã Thới Long để lập mới xã Ngôn Thiện.
Một phần đất quận Phong Phú ngày 2/7/1962 được tách ra để thành lập thêm quận Khắc Trung và quận Cờ Đỏ là quận lỵ. Quận Khắc Trung đến ngày 20/4/1964 đổi tên thành quận Thuận Trung. Lúc này quận Thuận Trung nhận thêm xã Thạnh Phú từ quận Thốt Nốt của tỉnh An Giang. Năm 1964 phân chia hành chính các quận Thuận Trung và Phong Phú thuộc tỉnh Phong Dinh
Quận Phong Phú gồm 2 tổng, 9 xã. Cấp tổng bị giải thể, các xã trực thuộc quận sau năm 1965. Các xã Tân Thới và Trường Thành của quận Phong Phú Ngày 26 5/1966 lại tách đất để lập mới xã Cầu Nhiếm và giao xã này cho quận Phong Điền.
Chính quyền Việt Nam Cộng hòa đến trước năm 1975, phân chia hành chánh các quận Phong Phú và Thuận Trung thuộc tỉnh Phong Dinh.
Ô Môn sau giải phóng 1975
Chính quyền quân quản Cộng hòa miền Nam Việt Nam của tỉnh Cần Thơ sau ngày 30/04/1975, vẫn đặt huyện Ô Môn thuộc tỉnh Cần Thơ cho đến đầu năm 1976. Huyện lỵ là thị trấn Ô Môn, được thành lập do tách đất từ xã Thới Thạnh. Chính quyền Cách mạng lúc này cũng bỏ danh xưng "quận" có từ thời Pháp thuộc và lấy danh xưng "huyện" và chính quyền Cách mạng cũng điều chỉnh một số xã của chính quyền Việt Nam Cộng hòa như sau:
Xã Ngôn Thiện được giải thể và sáp nhập địa bàn vào xã Thới Long thuộc huyện Ô Môn.
Xã Thạnh Phú giao về cho huyện Thốt Nốt quản lý.
Xã Cầu Nhiếm giải thể và sáp nhập địa bàn vào 2 xã Trường Thành và Tân Thới.
Ô Môn sau giải phóng 1975
Ô Môn lúc này trở thành huyện của tỉnh Hậu Giang. Huyện Ô Môn ban đầu gồm có thị trấn Ô Môn và 11 xã: Định Môn, Phước Thới, Tân Thới, Thới An, Thới Đông, Thới Lai, Thới Long, Thới Thạnh, Trường Lạc, Trường Thành, Trường Xuân.
Hội động Bộ trưởng ban hành Quyết định số 21-HĐBT ngày 28/3/1983 về việc phân vạch địa giới xã thuộc tỉnh Hậu Giang:Thành lập xã Đông Hiệp gồm ấp Thới Hiệp của xã Thới Đông và một phần của ấp Thới Hữu thuộc xã Thới Lai cùng huyện đưa sang.
Xã Thới Đông chia thành 4 xã lấy tên là xã Thới Xuân, xã Thới Đông, xã Đông Bình và xã Đông Thuận.
Xã Trường Xuân chia thành 2 xã lấy tên là xã Xuân Bình và xã Trường Xuân.
Huyện Ô Môn ngày 16/09/1989 gồm thị trấn Ô Môn và 16 xã. Các xã Đông Hiệp, Thới Xuân, Đông Bình, Xuân Bình thuộc huyện Ô Môn bị giải thể ngày 21/12/1991. Huyện Ô Môn từ đó còn lại thị trấn Ô Môn và 12 xã:Đông Thuận, Định Môn, Tân Thới, Thới An,Thới Đông, Phước Thới, Thới Long, Thới Thạnh, Thới Lai,Trường Thành, Trường Lạc, Trường Xuân.
Quốc hội Việt Nam ban hành Nghị quyết ngày 26/12/1991, chia tỉnh Hậu Giang thành tỉnh Sóc Trăng và tỉnh Cần Thơ. Huyện Ô Môn lúc này thuộc tỉnh Cần Thơ.
Chính phủ Việt Nam ban hành Nghị định số 21/1998/NĐ-CP,ngày 21/04/1998, thành lập thị trấn Cờ Đỏ và các xã Đông Hiệp, Đông Bình, thuộc huyện Ô Môn, tỉnh Cần Thơ.
Chính phủ Việt Nam ban hành Nghị định số 28/2000/NĐ-CP ngày 4/8/2000 về việc thành lập thị trấn thuộc các huyện Ô Môn, Thốt Nốt và Phụng Hiệp, tỉnh Cần Thơ. Theo đó, thành lập thị trấn Thới Lai diện tích và dân số của xã Thới Lai.
Chính phủ Việt Nam ban hành Nghị định số 47/2002/NĐ-CP ngày 19/4/2002 về việc thành lập xã thuộc các huyện Phụng Hiệp, Ô Môn và Thốt Nốt, tỉnh Cần Thơ. Thành lập xã Trường Xuân A từ diện tích và dân số của xã Trường Xuân.
Chính phủ Việt Nam ban hành Nghị định số 48/2003/NĐ-CP ngày 12/5/2003, về việc thành lập phường, xã, thị trấn thuộc các huyện Ô Môn, Châu Thành A, Phụng Hiệp và thị xã Vị Thanh, thuộc tỉnh Cần Thơ.
Huyện Ô Môn cuối năm 2003, có 3 thị trấn: Cờ Đỏ, Ô Môn, Thới Lai và 16 xã: Định Môn, Đông Bình, Đông Hiệp, Đông Thuận, Phước Thới, Tân Thới, Thới An, Thới Đông, Thới Lai, Thới Long, Thới Thạnh, Trường Lạc, Trường Thành, Trường Xuân, Trường Xuân A, Xuân Thắng.
Ô Môn từ năm 2004 đến nay
Quốc hội Việt Nam thông qua Nghị quyết số 22/2003/QH11 ngày 26/11/2003, về việc chia và điều chỉnh địa giới hành chính một số tỉnh. Theo đó, chia tỉnh Cần Thơ thành thành phố Cần Thơ trực thuộc trung ương và tỉnh Hậu Giang. Huyện Ô Môn và sau đó là quận Ô Môn thuộc thành phố Cần Thơ.
Chính phủ Việt Nam ban hành Nghị định số 05/2004/NĐ-CP, ngày 02/01/2004, về việc thành lập các quận Bình Thủy,Ninh Kiều, Ô Môn, Cái Răng, các huyện Cờ Đỏ, Phong Điền, Thốt Nốt, Vĩnh Thạnh và các xã, phường, thị trấn thuộc thành phố Cần Thơ trực thuộc Trung ương.
Sau khi được thành lập quận Ô Môn có 5 đơn vị hành chính trực thuộc gồm các phường: Thới An, Châu Văn Liêm, Trường Lạc, Phước Thới, Thới Long.
Chính phủ Việt Nam ban hành Nghị định số 11/2007/NĐ-CP, ngày 16/01/2007, về việc điều chỉnh địa giới hành chính phường, xã, thành lập phường, thị trấn thuộc các quận Ô Môn và Ninh Kiều cùng với các huyện Vĩnh Thạnh, Phong Điền và tp Cần Thơ. Thành lập phường Thới Hoà thuộc quận Ô Môn từ diện tích và dân số của phường Châu Văn Liêm.
Quận Ô Môn sau khi điều chỉnh có diện tích tự nhiên là 12.557,26 ha và dân số là 127.889 người và có 6 đơn vị hành chính gồm các phường: Thới Hoà, Châu Văn Liêm, Trường Lạc, Phước Thới, Thới An và Thới Long.
Chính phủ Việt Nam ban hành Nghị định số 162/2007/NĐ-CP ngày 06/11/2007, điều chỉnh địa giới hành chính phường; xã, thành lập xã, phường thuộc quận Ô Môn, quận Bình Thuỷ, huyện Vĩnh Thạnh và huyện Thốt Nốt và tp Cần Thơ. Phường Long Hưng được thành lập thuộc quận Ô Môn từ diện tích và dân số của phường Thới Long.
Quận Ô Môn sau khi điều chỉnh có 12.540,86 ha diện tích tự nhiên và 131.124 người, có 7 đơn vị hành chính phường trực thuộc, bao gồm các phường: Long Hưng, Thới Long, Thới An, Thới Hoà, Phước Thới, Châu Văn Liêm, Trường Lạc.

Địa điểm nổi tiếng

Trụ sở Ủy ban nhân dân quận Ô Môn
Đình thần Thới An
Chùa Pôthisômrôn
Lưu Hữu Phước (1921-1989)
Châu Văn Liêm (1920-1930)
Nhạc sĩ Đắc Nhẫn
Nhạc sĩ Triều Dâng...
Nhạc sĩ Trần Kiết Tường,
Rạch Bằng Tăng
Rạch Tắc Ông Thục, Ba Rích, Cam My, Bà Sự, Tầm Vu,
Vườn cây Thới Long, Thới An, Trường Lạc