Huyện Thọ Xuân, Tỉnh Thanh Hóa

Thọ Xuân là một huyện của tỉnh Thanh Hóa. Nằm ở phía tây tỉnh Thanh Hoá, Thọ Xuân là vùng đất "địa linh nhân kiệt" có vị thế chiến lược trọng yếu trong sự nghiệp đấu tranh dựng nước và giữ nước.

Vị trí địa lý

Huyện lỵ Thọ Xuân - trung tâm kinh tế, chính trị, văn hoá - cách thành phố Thanh Hoá (đi theo quốc lộ 47) 36 km về phía tây và nằm ngay bên hữu ngạn sông Chu - con sông lớn thứ hai của Thanh Hoá, hàm chứa nhiều huyền thoại đẹp về lịch sử, văn hoá...
Phía đông giáp huyện Thiệu Hóa, phía đông nam và phía nam giáp huyện Triệu Sơn, phía tây nam giáp huyện Thường Xuân, phía tây bắc giáp huyện Ngọc Lặc, phía đông bắc giáp huyện Yên Định.
Thọ Xuân là một huyện bán sơn địa, trên địa bàn huyện có sông Chu chảy theo hướng từ tây sang đông.

Diện tích - Dân số

Huyện Thọ Xuân có diện tích tự nhiên 295,885 km², dân số năm 2009 là 233.752 người
Thành phần dân tộc: Dân tộc Kinh là chủ yếu, chiếm khoảng 80% dân số, dân tộc Mường, Thái chiếm 20%
Về chất lượng dân số. Do thực hiện tố chương trình phổ cập giáo dục và chăm sóc sức khoẻ nhân dân nên chất lượng dân số của huyện không ngừng được nâng cao. Huyện đã đạt phổ cập giáo dục THCS đúng độ tuổi, có 40 trường đạt chuẩn Quốc gia, trong đó 4 trường mầm non, 28 trường tiểu học, 8 trường trung học cơ sở. trẻ em trên địa bàn được quan tâm ngày càng tốt hơn, toàn diện hơn. Tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng dưới 5 tuổi giảm 18% năm 2008.
Về phân bố dân cư: hầu hết dân cư của huyện sống ở địa bàn nông thôn, chiếm trên 90,7% dân số toàn huyện, dân số thành thị chiếm 9,3%, thấp hơn so với bình quân chung của tỉnh 9,8% và thấp hơn nhiều so với trung bình của cả nước 27%. Điều đó cho thấy mức độ đô thị hoá, phát triển công nghiệp và dịch vụ ở Thọ Xuân trong những năm qua còn thấp.
Sự phân bố dân cư trong huyện không đồng đều, xã có dân số cao nhất huyện là Xuân Thiên 10.895 người, chiếm 4,5% dân số toàn huyện, xã có dân số ít nhất Thọ Thắng 2.333 người, chiếm 0,97% dân số của huyện. Mật độ dân số tập trung cao ở những xã đồng bằng và khu công nghiệp, cụm công nghiệp, cao nhất là Thị Trấn Thọ Xuân 3.476 người/km2, thị trấn Sao Vàng 3.290 người/km2. Các xã miền núi như Xuân Phú, Quảng Phú, Xuân Thắng, Thọ Lâm, có mật độ dân số thấp trong toàn huyện.

Giáo dục

Đến năm 2008 toàn huyện có 41/41 xã, thị trấn có trường tầng, trong đó: 2 xã có 3 trường tầng, 20 xã có 2 trường tầng, 19 xã có 1 trường tầng.
- Tổng số trường mầm non 43 trường, trong đó 2 trường trực thuộc công ty liên doanh Mía đường Lam Sơn, công ty giấy Lam Sơn, còn lại 41/41 xã, thị trấn đều có trường mầm non, với tổng số lớp học 408 lớp, 383 phòng học, số phòng học kiên cố 34 phòng, số phòng học cấp 4 (mái ngói) 349 phòng, số phòng học tạm 33 phòng, tổng số học sinh 10.665 học sinh.
- Cấp học tiểu học, toàn huyện có 41 trường, với tổng số 628 lớp, 546 phòng học, trong đó phòng học kiên cố là 314 phòng, phòng học cấp 4 (mái ngói) 232 phòng, phòng phọc tạm 30 phòng. Tổng số học sinh 18.476 học sinh.
- Cấp trung học cơ sở, toàn huyện có 42 trường, với 490 lớp, 418 phòng học, trong đó phòng học kiên cố 240 phòng, cấp 4 (mái ngói) 178 phòng, phòng học tạm 62 phòng. Tổng số học sinh 16.476 học sinh.
- Cấp trung học phổ thông, toàn huyện có 4 trường THPT quốc lập (trường Lê Lợi, Lê Hoàn, Lam Kinh, Thọ Xuân 4), với tổng số 133 lớp, 6.449 học sinh. Có 2 trường trung học bổ túc bán công ( trường Lê Văn Linh, Bán công2 Thọ Xuân), tổng số 97 lớp, 5.163 học sinh. Có 1 trung tâm giáo dục thường xuyên với 30 lớp và 1.789 học sinh.

Y tế

Hệ thống y tế từ huyện đến cơ sở được cũng cố, cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật được tăng cường; tinh thần trách nhiệm và ý thức phục vụ được nâng cao. Hiện nay huyện có 1 bệnh viện, 3 phân viện và 41 trạm xá xã với tổng số 268 giường bệnh; toàn huyện có 290 cán bộ y tế, trong đó có 244 y, bác sỹ. Bình quân 1 vạn dân có 12,1 y, bác sỹ phục vụ; Công tác phòng chống dịch bệnh, vệ sinh môi trường được triển khai thực hiện có hiệu quả, tim chủng mở rộng được tiến hành thường xuyên hàng năm, ngăn ngừa có hiệu quả một số loại dịch bệnh phát sinh trên địa bàn. Công tác chăm sóc bảo vệ trẻ em, giảm tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng được qua tâm. Công tác dân số - kế hoạch hoá gia đình đi vào nề nếp và trở thành ý thức tự giác trong nhân dân, chất lượng các dịch vụ kỹ thuật được nâng lên, đã góp phần hạ tỷ lệ phát triển dân số tự nhiên.
Bệnh Viện Đa Khoa Huyện Thọ Xuân  
Sức khỏe & Y học - Bệnh viện & Trung tâm y tế
Địa chỉ: Khu 9, Thị Trấn Thọ Xuân, Huỵện Thọ Xuân, Thanh Hoá, Việt Nam
Điện thoại: 037 3833 221

Thắng cảnh và du lịch

Di tích lịch sử kiến trúc Lê Hoàn tại xã Xuân Lập, gồm: đền thờ, lăng Hoàng Khảo, lăng Quốc Mẫu, lăng cha nuôi Lê Ðột và đền sinh thánh.
Khu di tích lịch sử Lam Kinh (xã Xuân Lam và thị trấn Lam Sơn) gồm: đền thờ Lê Thái Tổ, cung điện, lăng bia các vua và hoàng hậu nhà Lê.
Ðền thờ và lăng mộ Thứ quốc công Nguyễn Nhữ Lãm (tại xã Thọ Diên và Xuân Lập).
Quần thể di tích cách mạng xã Xuân Hoà, Thọ Xuân.
Quần thể di tích lịch sử cách mạng xã Xuân Minh huyện Thọ Xuân.
Ngoài ra, Thọ Xuân còn nhiều di tích được xếp hạng cấp tỉnh như: đền thờ khắc Quốc công Lê Văn An (làng Diên Hào - xã Thọ Lâm), đền thờ Quốc Mẫu (làng Thịnh Mỹ - xã Thọ Diên). ở Thọ Xuân mới phát hiện đền thờ của vua Lê Dụ Tông {làng bái trạch-xã Xuân Giang}

Đặc sản vùng

Bánh gai Tứ Trụ huyện Thọ Xuân: Bánh gai Tứ Trụ của huyện Thọ Xuân là đặc sản nổi tiếng, bắt nguồn từ làng Mía, nơi được xem là làng làm bánh gai tiến vua xưa kia. Bánh gai là món quà quê hương không thể thiếu cho khách khi đến Thọ Xuân. Bánh gai được nhiều người ưa thích mang làm quà quê biếu nên được mang đi khắp cả nước. Bánh gai vùng này được làm rất công phu, từ những nguyen liệu cầu kỳ. Để làm bánh gai, người ta chọn gạo nếp tốt nhất như nếp nương hoặc nếp hoa cau. Nhân bánh được làm từ đậu xanh, dầu chuối, đường. Việc lựa chọn lá gai, giã gạo, hấp bánh rất tỉ mẩn và tinh tế, có những thao tác phải thành thạo, điêu luyện... Có đĩa bánh gai để cúng tổ tiên cũng là cách để bày tỏ sự thành kính, biết ơn công đức tiên tổ; cũng là cách để răn dạy con cháu đạo lý làm người, uống nước nhớ nguồn...

Làng nghề truyền thống

Làng nghề làm bánh gai
Láng trồng dâu nuôi tằm, quay tơ dệt lụa, thổ cẩm Xuân Phú, nón lá Thọ Lộc, cót Bắt Căng...