Đường Lý Nam Đế, Thành phố Huế, Tỉnh Thừa Thiên Huế

Vị trí con đường

Đường Lý Nam Đế nằm trên địa bàn xã Hương Long, về phía Tây Kinh thành Huế, khởi đầu từ đường Lê Duẩn (điểm tiếp giáp cầu An Hòa) làng An Hòa, chạy quanh co theo sông Bạch Yến qua làng An Ninh Hạ, chợ Thông đến cuối làng An Ninh Thượng tiếp giáp làng Lựu Bảo, dài 4200m. Đường lưu thông hai chiều.

Lịch sử con đường

Nguyên xưa là đường đất nhỏ, được hình thành vào thế kỷ 17, cùng thời với việc một số dòng họ đến đây định cư. Trước năm 1980 còn thuộc huyện Hương Trà, đến tháng 9/1981 mới sát nhập vào thành phố, đường được nâng cấp, đổ nhựa. Trước năm 1995 là đường Lữ Gia. Tháng 6/1996, UBND thành phố Huế ra quyết định đổi, đặt lại tên mới là đường Lý Nam Đế.

Tiểu sử nhân vật lịch sử gắn liền với con đường

Lý Nam Đế (Quý Mùi 503 - Mậu Thìn 548) Là miếu hiệu của Lý Bôn, anh hùng dân tộc, ông còn có tên Lý Bí, Lý Phần, quê gốc ở ấp Thái Bình (có nhiều sách ghi là tỉnh Thái Bình), thuộc châu Giã Năng, xứ Kinh Bắc xưa, nay là xã Đồng Tiến, huyện Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên.
Ông xuất thân từ một gia đình khá giả, cha là Lý Toàn làm trưởng bộ lạc trong vùng. Ông có tài văn võ, làm quan thời nhà Lương đô hộ nước ta, được ít lâu thấy cảnh tàn bạo của kẻ xâm lược, ông từ quan về quê nuôi chí đánh đuổi giặc. Nhân tên Thứ sử Giao Châu quá hiểm ác, ông liền dấy binh đánh đuổi quân nhà Lương, giành lại đất đai giải phóng lãnh thổ, đóng đô ở Long Biên, đặt quốc hiệu là Vạn Xuân, xưng là Nam Việt Đế, đặt niên hiệu là Thiên Đức. Năm sau tiến đánh Lâm ấp, chiêu an dân chúng. Dưới triều của ông có nhiều người tài như Tinh Thiều, Triệu Túc coi chính trị, Lý Đại Quyền, Lý Phổ Đỉnh, Triệu Quang Phục coi việc quân sự. Sau trận đại bại, nhà Lương lại sai tướng Dương Phiêu và Trần Bá Tiên đem quân sang xâm lược. Ông cùng các tướng chiến đấu gan dạ, nhưng quân Lương quá mạnh nên ông phải rút chạy lên Hưng Hóa. ít lâu sau, ông mắc bệnh rồi mất trong doanh trại ở động Khuất Liêu vào năm 548. Vị tướng anh hùng dưới quyền ông lại đứng lên tiếp tục kháng chiến đánh quân nhà Lương, đó là Triệu Quang Phục. Lý Nam Đế là người lập nên nhà Tiền Lý, là ông vua Việt Nam đầu tiên "xưng đế" đối diện với phương Bắc, là ông vua đầu tiên xây dựng cung điện làm nơi triều hội, gọi là cung Vạn Thọ. Tại ấp Thái Hà xưa, nay vẫn còn những dấu tích như: gò Bút, gò Nghiên, núi Chương, núi Chùa, bãi Quần Ngựa là nơi luyện quân của ông. Ngôi đền thờ ông ở làng Giang Xá (Hoài Đức, Hà Tây) hiện lưu giữ nhiều tư liệu Hán - Nôm cho biết chính ông đã chọn ngày 10 tháng 3 năm Nhâm Tuất (10/4/542) là ngày Giỗ Tổ Hùng Vương làm ngày khởi nghĩa đánh đuổi quân xâm lược. Đình làng An Hòa, Chùa Quang Đức, Trường THCS Hương Long, Chợ Thông, Miếu Khai canh làng An Ninh (Thượng, Hạ) và từ đường các họ: Trần Hữu, Trương Đình, Trần Quang, Đặng tộc, Nguyễn Đăng, Nguyễn Thắng, Lê Văn... nhất loạt quay mặt ra sông Bạch Yến nằm trên đường này.
Đường phố cùng tên Lý Nam Đế:

• Đường Lý Nam Đế - Thành phố Bà Rịa - Tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu
• Đường Lý Nam Đế - Thành phố Buôn Ma Thuột - Tỉnh Đắk Lắk
• Đường Lý Nam Đế - Thành phố Pleiku - Tỉnh Gia Lai
• Đường Lý Nam Đế - Thị xã Long Khánh - Tỉnh Đồng Nai
• Đường Lý Nam Đế - Huyện Trảng Bom - Tỉnh Đồng Nai
• Đường Lý Nam Đế - Thị xã Phúc Yên - Tỉnh Vĩnh Phúc
• Đường Lý Nam Đế - Thành phố Vĩnh Yên - Tỉnh Vĩnh Phúc
• Đường Lý Nam Đế - Thành phố Lào Cai - Tỉnh Lào Cai
• Đường Lý Nam Đế - Huyện Phổ Yên - Tỉnh Thái Nguyên
• Đường Lý Nam Đế - Huyện Năm Căn - Tỉnh Cà Mau