Đường Phạm Ngũ Lão, Thành phố Huế, Tỉnh Thừa Thiên Huế

1. Vị trí con đường

Đường Phạm Ngũ Lão nằm trên địa bàn phường Phú Hội, về phía Nam sông Hương, khởi đầu từ đường Lê Lợi đến đường Võ Thị Sáu, dài 222m. Đường lưu thông hai chiều.

2. Lịch sử con đường

Đường này có từ cuối thế kỷ 19, cùng thời với việc người Pháp xây dựng Tòa Khâm sứ ở Huế, đến năm 1908 sát nhập vào thành phố. Vốn trước chỉ là con đường đất nhỏ, thường gọi là đường Giao Thủy. Sau năm 1956 mở rộng thêm và đặt tên là đường Phạm Ngũ Lão cho đến ngày nay. Dân gian vẫn gọi là đường Hàng Me.

3. Tiểu sử nhân vật lịch sử gắn liền với con đường

Phạm Ngũ Lão ( ất Mão 1255 - Canh Thân 1320) là danh tướng đời nhà Trần, quê làng Phù ủng, huyện Đường Hào, nay thuộc xã Đô Lương, huyện Ân Thi, tỉnh Hưng Yên. Xuất thân từ gia đình nông dân, có tài văn võ. Chuyện kể rằng, một hôm đoàn quân của Đức ông Trần Hưng Đạo kéo ngang qua, Phạm Ngũ Lão ngồi đan sọt bên vệ đường còn mãi suy nghĩ "việc nước" vô ý không đứng dậy. Người lính dẹp đường liền lấy mũi giáo đâm vào đùi ông, máu chảy đầm đìa nhưng ông vẫn không hay biết. Thấy lạ, lính bắt ông nộp lên Trần Hưng Đạo. Vương xem qua tướng mạo và hỏi lý do vì sao, rồi liền thu dụng ông. Được Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn tin dùng, gả con gái nuôi cho ông, đồng thời tiến cử với triều đình mà ông được bổ chức Hạ phẩm Phụng ngự, sau thăng Cai quản Hữu vệ thánh dực. Trong cuộc kháng chiến hai lần đánh quân xâm lược Nguyên Mông, ông là người có công, biết dùng binh chỉ huy trận mạc đánh giặc gan dạ nên được thăng các chức: Hữu Kim ngô vệ Đại tướng quân, Thân vệ Đại tướng quân, Điện soái Thượng tướng quân, tước Quân Nội Hầu (thời Trần chức Thượng tướng cao hơn Đại tướng một bậc). Ông từng được ban Phù vàng hình rùa và Phù vàng hình hổ điều binh khiển tướng. Ngoài đánh giặc, ông còn làm thơ, nay còn truyền tụng hai bài: Thuật hoài và Vãn Hưng Đạo Đại Vương. Ông mất năm 1320, hưởng thọ 65 tuổi, dân làng Phù ủng đã lập đền thờ ngay trên nền nhà cũ của ông. Cuộc đời binh nghiệp của Phạm Ngũ Lão để lại hậu thế nhiều giai thoại đẹp. Dưới thời nhà Nguyễn, Phạm Ngũ Lão được phối thờ ở miếu Lịch Đợi Đế Vương. Đường Phạm Ngũ Lão từ xưa nổi tiếng với hàng me xanh, và nó đã được nhạc sĩ Nhị Hà ngợi ca bằng một bài hát trữ tình Con đường Hàng Me rất Huế. Công ty khách sạn Hoa Hồng, Khách sạn Đồng Lợi và nhiều khách sạn, nhà hàng đặc sản, quầy lưu niệm, gallery nghệ thuật, dịch vụ du lịch nằm trên đường này.
Đường phố cùng tên Phạm Ngũ Lão:

• Đường Phạm Ngũ Lão - Thị xã Sầm Sơn - Tỉnh Thanh Hóa
• Đường Phạm Ngũ Lão - Thành phố Thanh Hóa - Tỉnh Thanh Hóa
• Đường Phạm Ngũ Lão - Huyện Cái Bè - Tỉnh Tiền Giang
• Đường Phạm Ngũ Lão - Thị xã Gò Công - Tỉnh Tiền Giang
• Đường Phạm Ngũ Lão - Thành phố Trà Vinh - Tỉnh Trà Vinh
• Đường Phạm Ngũ Lão - Quận Ngô Quyền - Thành phố Hải Phòng
• Đường Phạm Ngũ Lão - Thị xã Nghĩa Lộ - Tỉnh Yên Bái
• Đường Phạm Ngũ Lão - Thành phố Yên Bái - Tỉnh Yên Bái
• Đường Phạm Ngũ Lão - Huyện Châu Phú - Tỉnh An Giang
• Đường Phạm Ngũ Lão - Thành phố Vũng Tàu - Tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu