Huyện Sa Pa, Tỉnh Lào Cai

Sa Pa là một thị trấn vùng cao, là một khu nghỉ mát nổi tiếng thuộc huyện Sa Pa, tỉnh Lào Cai, Việt Nam. Diện tích: 24,02 km²
Dân số: 8.975 người
Huyện Sa Pa có huyện lỵ là thị trấn Sa Pa, và các xã là Bản Phùng, Nậm Sài, Trung Chải, Hầu Thào, Tả Phìn, Thanh Phú, Sa Pả, San Sả Hồ, Suối Thầu, Lao Chải, Bản Hồ, Thanh Kim, Bản Khoang, Sử Pán, Tả Van, Tả Giàng Phình, Nậm Cang.

Sdt quan trọng

Bưu cục Sa Pa: +84 20 3871 298
UBND Sa Pa: 0912.587.729
BVĐK Sa Pa: 020 3871116
Victoria Sapa Resort & Spa: +84 20 3871 522
NH nông nghiệp và phát triển nông thôn: 063 3828364
Phòng vé hàng không VN: 063 3825413
Ga Lào Cai: (84-20) 3830093

Địa hình thời tiết

Sa Pa nằm trên một mặt bằng ở độ cao 1500 đến 1650 mét ở sườn núi Lô Suây Tông. Đỉnh của núi này có thể nhìn thấy ở phía đông nam của Sa Pa, có độ cao 2228 mét. Từ thị trấn nhìn xuống có thung lũng Ngòi Dum ở phía đông và thung lũng Mường Hoa ở phía tây nam.
Nơi đây ẩn chứa nhiều điều kỳ diệu của tự nhiên, phong cảnh thiên nhiên với địa hình của núi đồi, màu xanh của rừng cây, tạo nên bức tranh có bố cục hài hoà, có cảnh sắc thơ mộng và hấp dẫn từ cảnh quan đất trời vùng đất phía Tây Bắc.
Nằm ở phía Tây Bắc của Việt Nam, cách tp Lào Cai 38 km và 376 km tính từ Hà Nội. Thị trấn Sapa tập trung chủ yếu những người Kinh sinh sống bằng nông nghiệp và dịch vụ du lịch.
Nằm ở miền bắc Việt Nam, Sa Pa có khí hậu cận nhiệt đới nhưng do nằm tại độ cao lớn nên không khí mát mẻ quanh năm. Thời tiết ở thị trấn một ngày có đủ bốn mùa vào mùa hè buổi sáng là tiết trời mùa xuân, buổi trưa tiết trời như vào hạ, thường có nắng nhẹ, khí hậu dịu mát, buổi chiều mây và sương rơi xuống tạo cảm giác lành lạnh như trời thu và ban đêm là cái rét của mùa đông. Nhiệt độ không khí trung bình năm của Sa Pa là 15 °C. Thị trấn Sa Pa là một trong những địa điểm có tuyết rơi tại Việt Nam. Trong khoảng thời gian từ 1957 tới 2013,21 lần tuyết rơi tại Sa Pa.

Lịch sử

Tên Sa Pa có nguồn gốc từ tiếng Quan Thoại. Trong tiếng Quan Thoại phát âm là SaPả hay SaPá tức "bãi cát" do ngày trước khi có thị trấn Sa Pa thì nơi đây chỉ có một bãi cát mà dân cư bản địa thường họp chợ.
Từ hai chữ "Sa Pả", người phương Tây phát âm không dấu, thành Sa Pa và họ đã viết bằng chữ Pháp hai chữ đó thành "Cha Pa" và một thời gian rất dài sau đó người ta dùng "Cha Pa" như một từ tiếng Việt. Về sau, từ này viết được thống nhất là Sa Pa.
Chính quyền thuộc địa Pháp năm 1897 quyết định mở một cuộc điều tra về người dân tộc thiểu số miền núi vùng cao. Năm 1903, đoàn đo đạc khám phá ra cảnh quan mặt bằng Lồ Suối Tủng và làng Sa Pả. Thị trấn Sa Pa ra đời thời điểm đó.
Một khu điều dưỡng được xây dựng năm 1909. Năm 1917, một văn phòng du lịch được thành lập ở Sa Pa và một năm sau, người Pháp bắt đầu xây dựng những biệt thự đầu tiên. Đường sắt Hà Nội-Lào Cai hoàn thành năm 1920, Sa Pa được xem như thủ đô mùa hè của Bắc Kỳ.Có gần 300 biệt thự người Pháp xây dựng ở Sa Pa.
Kháng chiến năm 1947 và trong chiến tranh biên giới Việt-Trung 1979 Sa Pa bị tàn phá rất nhiều. Vào thập niên 1990, Sa Pa được xây dựng, tái thiết trở lại. Năm 2003, Sa Pa có khoảng 60 khách sạn lớn nhỏ với 1.500 phòng. Lượng khách du lịch tới Sa Pa tăng lên từ 2.000 khách vào năm 1991 đến 60.000 khách vào 2002.
Thị trấn Sa Pa trước đây có một mạch nước đùn lên màu đỏ đục, nên dân địa phương gọi là "hùng hồ", tức "suối đỏ".

Kinh tế giao thông

Tài nguyên đất
Huyện Sa Pa có 6 nhóm đất chính và được chia làm 8 loại đất phụ sau :
- Nhóm đất mùn Alit trên núi cao (HA): Có diện tích 12.060 ha, chiếm 17,77% diện tích tự nhiên.
- Nhóm đất mùn thô than bùn trên núi cao (HT): Diện tích 126 ha chiếm 0,18% diên tích tự nhiên.
- Nhóm đất mùn vàng đỏ trên núi cao từ 700 - 1.700 m (HF): Diện tích 44.300 ha chiếm 65,28 % diện tích tự nhiên để trồng lâm nghiệp, cây công nghiệp, cây ăn quả, cây dược liệu, cây lương thực, rau màu.
- Nhóm đất Fe ralit đỏ vàng trên núi thấp và trung bình có diện tích 3.533 ha.
- Nhóm đất Feralit đỏ vàng bị biến đổi do trồng lúa nước (FL): Diện tích 1.065 ha chiếm 1,57 % diện tích tự nhiên.
- Nhóm đất thung lũng và sản phẩm dốc tụ (D): Diện tích 862 ha, chiếm 1,27 % diện tích tự nhiên.
Tài nguyên nước
Tài nguyên nước của Sa Pa phong phú, là đầu nguồn của hai hệ thống suối Bo và suối Đum, hàng năm được bổ sung lượng mưa đáng kể, để lại một khối lượng nước mặt và nước ngầm lớn.
Tài nguyên rừng
Năm 2001 Sa Pa có 32.878,70 ha đất lâm nghiệp có rừng, trong đó đất có rừng tự nhiên 28.010,8 ha, đất có rừng trồng 4.864,9 ha và đất ươm cây giống 3 ha.
Rừng sản xuất và rừng phòng hộ được phân bố ở tất cả các xã, thị trấn trong huyện, rừng đặc dụng tập trung chủ yếu ở 5 xã thuộc vườn quốc gia Hoàng Liên gồm: Tả Van, Bản Hồ, Lao Chải và San Sả Hồ. Thảm thực vật rừng chủ yếu là rừng tái sinh mật độ thấp với các cây bản địa như: Pơ mu, Thông tre, Thông nàng, Du sam, Vàng tâm, Gù hương... và rừng trồng với các loại cây như: Sa mộc, Tống quá sủi, Vối thuốc, Mỡ...
Rừng của Sa Pa đóng vai trò rất quan trọng trong việc bảo đảm phòng hộ môi trường, góp phần hạn chế lũ lụt, hạn hán ở hạ lưu.
Tài nguyên khoáng sản
Theo kết quả điều tra nghiên cứu của Viện địa chất và khoáng sản, Sa Pa có các loại khoáng sản sau:
- Mô lip đen ở xã Tả Giàng Phình, Đô lô mit ở xã Lao Chải và Thị trấn Sa Pa
- Cao lanh trữ lượng khoảng 300.000 tấn ở xã Sa Pả
- Nước khoáng siêu nhạt ở Tắk Cô xã Trung Chải. Ngoài ra tiềm năng về tài nguyên đá cho sản xuất vật liệu xây dựng như đá xẻ, đá xây dựng rất lớn.

Văn hóa du lịch

Sa Pa với 6 tộc người cũng cư trú, mỗi tộc người có một vốn văn hoá riêng. Đặc trưng nổi bật của Sa Pa là lễ hội "Roóng pọc" của ngườI Giáy Tả Van vào ngày Thìn tháng giêng âm lịch, cùng với lễ hội Roóng pọc còn hội "Sải Sán" (đạp núi) của người Mông, lễ "Tết nhảy" của người Dao đỏ, tất cả đều diễn ra vào tháng tết hàng năm.
Các ngày lễ hội truyền thống như hội “Gâu xtao” của người Mông, “Lễ tết nhảy” của người Dao, múa “Mừng được mùa” của người Xã Phó,lễ hội “Hát then” của người Tày, lễ hội “Xuống đồng” của người Dáy,tế lễ” của người Kinh hội “Rước đèn, múa lân. Các buổi chợ phiên vùng cao, chợ tình Sa Pa không chỉ là nơi giao lưu kinh tế đơn thuần, mà còn hàm chứa nét văn hoá sống động truyền thống của nhân dân các dân tộc vùng
Các dịch vụ du lịch của Sa pa được các du khách ngoại quốc đánh giá khá tốt. Một số khách sạn ở Sapa như Violet, Royal, Vitoria...được xây dựng khoảng 2004 và khách sạn mới Panoramahotel,Graceful đáp ứng nhu cầu của du khách trong và ngoài nước khá tốt.
Sa Pa có nhiều cảnh đẹp tự nhiên như thác Bạc cao khoảng 200 m, cầu Mâ là một di tích lịch sử của người dân tộc, cổng Trời là điểm cao nhất mà đường bộ có thể đi tới để đứng ngắm đỉnh Phanxipang, rừng Trúc, động Tả Phìn, bãi đá cổ Sa Pa nằm trong thung lũng Mường Hoa. Hàm Rồng là nơi trồng rất nhiều loại hoa, màu sắc sặc sỡ và được trồng theo từng khuôn viên.
Sa Pa có đỉnh Phan Si Păng cao 3.143m trên dãy Hoàng Liên Sơn.
Vườn hoa Hàm rồng được xây dựng theo địa thế tự nhiên của đỉnh Hàm rồng, để tham quan vườn hoa, du khách phải leo một chặng đường dài hàng ngàn bậc đá. Cứ cách một đoạn ngắn, cảnh trí lại trải ra trước mắt đó là vườn lan tự nhiên, vườn châu Âu, rừng hoa đào... điểm cuối cùng là điểm cao nhất của đỉnh Hàm Rồng được bố trí như một đài quan sát, từ đây du khách có thể phóng tầm mắt thu toàn bộ thị trấn Sa Pa vào tầm mắt của mình. Sa Pa có núi Hàm Rồng ở sát ngay thị trấn, bất kỳ du khách nào cũng có thể lên đó để ngắm toàn cảnh thị trấn, thung lũng Mường Hoa, Sa Pả, Tả Phìn ẩn hiện trong sương khói.
Sa Pa còn có nhà thờ cổ ở ngay thị trấn và từ thị trấn đi ngược về hướng đông bắc, trên đường đi tới động Tả Phìn lại có một tu viện được xây gần toàn như bằng đá tại một sườn đồi quang đãng, thoáng mát. Tại Tả Phìn này với 2 tộc người là Mông và Dao đã tạo nên cơ sở sản xuất mặt hàng thổ cẩm xuất bán cho cả nước và nước ngoài khá nổi tiếng.
Đặc biệt thung lũng Mường Hoa có 196 hòn chạm khắc nhiều hình kỳ lạ. Khu chạm khắc cổ đã được xếp hạng di tích quốc gia và đang được Nhà nước ta đề nghị xếp hạng di sản thế giới. Chúng ta ngước nhìn lên Thác Bạc từ độ cao trên 200 m những dòng nước đổ ào ào tạo thành âm thanh núi rừng và mưa xuân.
Sa Pa là có nhiều trái cây như đào hoa, đào vàng to, đào vàng nhỏ, mận hậu, mận tím, mận tam hoa, hoa lay dơn, hoa mận, hoa lê, hoa đào, hoa cúc, hoa hồng…đặc biệt là hoa bất tử sống mãi với thời gian…
Các địa điểm du lịch khác: Bản Cát Cát, Núi Fansipan, Bản Sín Chải, Bản Hồ, Chợ Bắc Hà, Thác Bạc, Thác Cát Cát, Tà Giàng Phình, Bản Tả Van, Thác Tình Yêu, Nhà thờ cổ, Đèo Ô Quy Hồ, Chợ phiên Sa Pa.
Đặc sản
Rượu Bản Phố: Loại rượu nấu bằng hạt ngô ủ với một loại men lá và hạt cây hồng mi.
Mận tam hoa Na Hối, Chè Bản Liền, Kẹo mạch nha hoa, Nấm chân chim, Thắng cố ngựa, Phở chua, phở trộn, Khẩu nhục, Mèn mén, Lợn cắp nách, gà thả đồi, chè Phú Nhuận, nộm hoa chuối rừng, vịt bầu lam ống nứa, rượu Cao Lương, cá suối nướng, xôi 7 màu,bánh tro, măng đắng chấm mẻ, thịt gà canh kiệu, rượu đao, canh lá đắng, cơm lam, bánh dày và canh khoai sọ tím bùi, ngậy thơm nức, nhiều đặc sản như rượu San Lùng, thảo quả Y Tý, măng tre Bát Độ Quang Kim, gạo Séng Cù Mường Vi, Lạp xường Mường Khương, tương ớt Mường Khương, Dứa Bản Lầu–Mường Khương, Gạo Séng Cù Mường Khương.
Đặc sản Sapa: các loại dược phẩm, lâm thổ sản quý hiếm, sản phẩm nhân tạo truyền thống của các dân tộc như hàng thổ cẩm thủ công; các món ăn dân tộc như thắng cố, thịt hun khói, cải mèo, su su, rượu ngô, rượu mầm thóc xã Thanh Kim, rượu táo mèo, rượu sán lùng; các lâm sản và dược liệu như củ hoàng liên, nấm linh chi, cây mật gấu, loại rau ôn đới như su hào, bắp cải, su su, cây dược liệu quý và nhiều loại cây ăn quả như đào, mận, lê v.v. Đặc biệt có mận tam hoa và mận hậu rất nổi tiếng