Huyện Mường Khương, Tỉnh Lào Cai

Huyện Mường Khương là một huyện thuộc tỉnh Lào Cai, Việt Nam. Đây là huyện biên giới phía Bắc cách thành phố Lào Cai 55 km về phía Đông Bắc. Huyện lỵ là thị trấn Mường Khương.
Diện tích: 556,15 km²
Dân số: 52.149 người (2009)
Huyện Mường Khương có thị trấn Mường Khương và 15 xã là Bản Lầu, Cao Sơn, Nậm Chảy, Tung Chung Phố, Pha Long, Dìn Chin, Thanh Bình, Tả Gia Khâu, La Pan Tẩn, Tả Ngải Chồ, Bản Sen, Nấm Lư, Lùng Khấu Nhin, Tả Thàng, Lùng Vai).

Sdt quan trọng

Bưu điện Mường Khương: (0214)3881235
BVĐK Mường Khương: 020 3881366
Nhà khách UBND huyện Mường Khương: 020 3881859
NH nông nghiệp và phát triển nông thôn: 063 3828364
Phòng vé hàng không VN: 063 3825413
Ga Lào Cai:(84-20) 3830093

Địa hình thời tiết

Ở phía Đông Bắc Mường Khương giáp với Trung Quốc với đường biên giới dài 86,5 km. Phía Đông và phía Bắc Mường Khương giáp với các huyện Bắc Hà và Si Ma Cai. Phía Tây và phía Nam Mường Khương giáp với huyện Bảo Thắng.
Mường Khương là một huyện vùng núi cao. Độ cao bình quân của huyện so với mực nước biển là 950m. Địa hình có nhiều vực sâu chia cắt xem kẽ các dải thung lũng hẹp.
Khí hậu Mường Khương mang tính chất á nhiệt đới một năm có 2 mùa rõ rệt. Nhiệt độ trung bình hàng năm từ 15-160C; mùa Đông rét đậm, nhiệt độ có thể xuống dưới 00C, mùa hè mát nhiệt độ cao nhất là 350C.

Lịch sử

Vùng đất Mường Khương từ xưa có tên gọi là Mưng Khảng theo tiến địa phương là Mường Gang. Quá trình biến đổi của thời gian tên gọi được biến âm đọc chệch đi là Mường Khương; đến thời Pháp thuộc danh xưng Mường Khương được gọi một cách thông dụng.
Mường Khương cùng với địa bàn Tỉnh Lào Cai, thời Vua Hùng dựng nước thuộc bộ Tân Hưng; thời Bắc thuộc đời nhà Đường thuộc đất của Châu Chu Quý và Châu Đan Đường; đến đời nhà Lý thuộc đất Đăng Châu; đời nhà Trần tiếp đến đời Nhà Nguyễn thuộc Châu Thuỷ Vĩ.
Ngày 30/3/1886 sau khi thực dân Pháp đánh chiếm Lào Cai Mường Khương và các đơn vị của tỉnh Lào Cai thuộc đạo quan binh IV. Vùng đất Mường Khương khi đó gọi là Động Sơn Yên. Động Yên Sơn sau này được gọi là Mường Khương.
Ở Pha Long-Mường Khương năm 1959, đã phát hiện Trống đồng có niên đại cách ngày nay 4.000 năm.
Tỉnh Lào Cai tháng 11/1946 được giải phóng khỏi ách Việt Nam Quốc dân Đảng, chính quyền của ta đổi tên từ Châu sang huyện, chia tỉnh Lào Cai thành 8 huyện, trong đó có huyện Mường Khương. Vùng đất Mường Khương được chia thành 24 xã, tên của các xã đó là: Đoàn Kết, Quang Vinh, Thống Nhất, Kiến Thiết, Ái Quốc, Hoà Bình, Chính Nghĩa,Tiến Bộ, Nỗ Lực,Tiên Tiến, Dân Chủ, Phú Cường, Cộng Hoà, Cứu Quốc, Thanh Bình, Đồng Tâm, Chiến Thắng, Trung Thành, Quyết Định, Tự Do, Hạnh Phúc, Độc Lập, Thắng Lợi, Thành Công.
Quốc hội năm 1976, quyết định sát nhập 3 tỉnh Lào Cai Yên Bái, Nghĩa Lộ thành tỉnh Hoàng Liên Sơn, Mường Khương thuộc tỉnh Hoàng Liên Sơn.
Hội đồng Bộ trưởng tháng 4/1980 quyết định chuyển 02 xã Bản Cầm và Bản Phiệt về huyện Bảo Thắng. Đồng thời sáp nhập và đổi tên một số xã thành 16 xã cho đến ngày nay. Được chia làm 4 khu vực: Khu vực vùng thấp gồm 03 xã: Bản Xen, Bản Lầu, Lùng Vai; khu vực vùng trung huyện gồm 5 xã: Tung Chung Phố, Mường Khương, Nậm Chảy, Thanh Bình, Nấm Lư, khu vực vùng cao gồm 4 xã: La Pán Tẩn, Cao Sơn, Tả Thàng, Lùng Khấu Nhin. Khu Pha Long gồm 4 xã: Dìn Chin, Tả Ngài Chồ, Pha Long, Tả Gia Khâu.
Mường Khương là huyện vùng cao biên giới có vị trí quan trọng về quốc phòng–an ninh. Nhân dân các dân tộc có truyền thống đoàn kết đấu tranh chống giặc ngoại xâm. Từ khi có Đảng lãnh đạo, mà trực tiếp là Đảng bộ huyện Mường Khương thành lập ngày 1/3/1950, huyện Mường Khương được giải phóng vào ngày 11/11/1950. Người dân huyện Mường Khương đóng góp sức người, sức của cho 02 cuộc kháng chiến chống Pháp, Mỹ và bảo vệ từng tấc đất Biên cương của Tổ Quốc Việt Nam XHCN, xây dựng quê hương ngày một giầu về kinh tế, mạnh về quốc phòng, an ninh. Với những thành tích đó huyện Mường Khương được Đảng, Nhà nước tặng danh hiệu cao quý ANH HÙNG LỰC LƯỢNG VŨ TRANG NHÂN DÂN và Huân chương Lao động hạng Nhì, hạng Ba.

Kinh tế giao thông

Sản xuất nông-lâm nghiệp là thế mạnh Kinh tế chủ yếu của Mường Khương. Các nông, lâm sản nổi tiếng là mận, lê, thảo quả, cây thuốc, chè, đậu tương, v.v...
Huyện Mường Khương có tổng diện tích tự nhiên của huyện 55.614,53 ha, diện tích đất canh tác đất nông nghiệp thấp, có 9.824,92 ha (chiếm 17,66%); đất lâm nghiệp có 21.393,4 ha chiếm 38,46 %; còn lại chủ yếu đất có độ dốc cao chưa sử dụng là 21.827,16 ha chiếm 43,88%.
Nguồn khoáng sản: Huyện có mỏ sắt khu vực Na Lốc-xã Bản Lầu. Mỏ Chì, Kẽm ở khu Cao Sơn, La Pan Tẩn. Mỏ Atimon ở xã Nậm Chảy chạy dọc biên giới Việt–Trung.

Văn hóa du lịch

Huyện Mường Khương nằm trên tuyến du lịch phía đông bắc từ tp Lào Cai đi Mường Khương-Si Ma Cai Bắc Hà... huyện Mường Khương giai đoạn 2011-2015 đã đầu tư cải tạo 4 cụm hang động, đồng thời xây dựng thêm 6 làng nghề, 6 làng văn hoá truyền thống nhằm phục vụ phát triển du lịch. Từ đây sẽ nối với huyện Si Ma Cai, Bắc Hà theo tuyến quốc lộ 4E đã và đang khôi phục, nâng cấp. Trên dọc tuyến nay có các chợ văn hóa nổi tiếng như chợ Sín Chéng, Cán Cấu (huyện Si Ma Cai) và chợ trung tâm Bắc Hà; hồ thủy điện Cốc Ly rộng trên 600 ha sẽ đưa vào khai thác phục vụ du lịch trong năm nay.
Trên tuyến này có gần 20 hang động chưa được khai thác. Riêng huyện Mường Khương có 16 hang động nằm rải rác ở 15 xã, thị trấn của huyện.
Đặc sản
Rượu Bản Phố: Loại rượu nấu bằng hạt ngô ủ với một loại men lá và hạt cây hồng mi.
Chè Bản Liền, Kẹo mạch nha hoa, Mận tam hoa Na Hối, Phở chua, Nấm chân chim, Thắng cố ngựa, Mèn mén, phở trộn, Lợn cắp nách, Khẩu nhục, rượu Cao Lương, gà thả đồi, nộm hoa chuối rừng, vịt bầu lam ống nứa, chè Phú Nhuận, bánh tro, cá suối nướng, thịt gà canh kiệu, xôi 7 màu, măng đắng chấm mẻ, rượu đao,canh lá đắng, ngậy thơm nức, cơm lam, bánh dày và canh khoai sọ tím bùi, nhiều đặc sản như rượu San Lùng, thảo quả Y Tý, măng tre Bát Độ Quang Kim, gạo Séng Cù Mường Vi.
Đặc sản tương ớt Mường Khương, Lạp xường Mường Khương, Dứa Bản Lầu– Mường Khương, Gạo Séng Cù Mường Khương