Huyện Yên Lạc, Tỉnh Vĩnh Phúc

Yên Lạc là huyện nằm chính giữa rìa phía nam tỉnh Vĩnh Phúc, Việt Nam.

Vị trí địa lý

Yên Lạc là huyện đồng bằng Bắc Bộ, nằm bên bờ tả ngạn sông Hồng (bờ phía bắc sông). phía tây giáp huyện Vĩnh Tường, góc phía tây Bắc giáp huyện Tam Dương, phía bắc giáp thành phố Vĩnh Yên, phía đông bắc giáp huyện Bình Xuyên, phía đông nam giáp huyện Mê Linh, các huyện thị này đều thuộc tỉnh Vĩnh Phúc (trừ Mê Linh đã được sáp nhập về Hà Nội năm 2008). Riêng phía nam, huyện Yên Lạc giáp với huyện Phúc Thọ của thành phố Hà Nội, mà ranh giới là sông Hồng. Nằm trên ranh giới của Yên Lạc với Mê Linh có con sông Cà Lồ, nối sông Hồng với sông Cầu.

Diện tích - Dân số

Diện tích tự nhiên là 107,7 km2(Theo điều tra năm 2010), chiếm 7,8% tổng diện tích tự nhiên tỉnh Vĩnh Phúc.
Yên Lạc có số dân là 148.600 người, trong đó nữ chiếm trên 50%. Số lao động trong độ tuổi là 78.200 người, chiếm trên 50% dân số (Dân số năm 2010).

Lịch sử hình thành và phát triển

Thời phong kiến, huyện nằm ở địa bàn là “phên dậu phía Bắc của kinh thành Thăng Long”. Thời kháng chiến chống Pháp, Yên Lạc là vùng địch tạm chiếm, tiếp giáp với vùng tự do, nằm trên con đường huyết mạch tiếp tế sức người, sức của cho tiền tuyến. Trong thời kỳ xây dựng đất nước, huyện là vùng trọng điểm lúa của tỉnh. Hoàn toàn không phải ngẫu nhiên mà khi thành lập đạo Vĩnh Yên (năm 1890), tỉnh Vĩnh Yên (1899), tên của huyện được ghép trong tên của tỉnh (Vĩnh Tường+ Yên Lạc= Vĩnh Yên).
Huyện Yên Lạc nằm ở một vùng đất cổ, gắn liền với quá trình hình thành và phát triển của dân tộc Việt Nam. Những phát hiện của ngành khảo cổ học qua 6 lần khai quật ở Di chỉ Đồng Đậu (thuộc Thị trấn Yên Lạc) đã chứng minh, từ buổi bình minh của lịch sử dân tộc, ở Yên Lạc có con người sinh sống. Đồng Đậu là một di tích khảo cổ rộng lớn, có tầng văn hóa dày vào bậc nhất nước ta (trên 3m), với số lượng hiện vật vô cùng phong phú, đa dạng về loại hình và chất liệu. Từ đồ đá, đồ gốm, đồ xương đến đồ đồng- mũi tên, mũi lao, lưỡi câu, rìu, dũa, khuôn đúc rìu, khuôn đúc mũi tên, mảnh nồi nấu đồng, hạt gạo bị cháy, nhiều xương răng, sừng hươu nai, lợn rừng, trâu bò, răng cá, hài cốt ở 2 ngôi mộ...Những hiện vật ở Đồng Đậu thể hiện đầy đủ ở 4 giai đoạn phát triển văn hóa (Phùng Nguyên, Đồng Đậu, Gò Mun, Đông Sơn), liên tục từ thấp đến cao, cách ngày nay 3.500 năm, chứng tỏ cư dân Đồng Đậu không những sinh sống bằng nghề săn bắn, đánh cá mà còn sinh sống bằng nông nghiệp, trồng lúa nước, đã nắm vững kỹ thuật luyện đúc đồng và thực hiện ngay tại Đồng Đậu. Những hiện vật tìm thấy ở Đồng Đậu góp phần khẳng định: Trong tiến trình lịch sử của dân tộc, dừng lại Đồng Đậu - Yên Lạc, trồng lúa nước và ngày càng tập trung vào nông nghiệp, trải qua hàng ngàn năm, góp phần xây dựng nên nền văn minh sông Hồng rực rỡ...

Y tế

Trung tâm Y tế huyện Yên Lạc
Điện thoại: 0211.3852.791
Bệnh viện Đa khoa huyện Yên Lạc
Điện thoại: 0211.3836468
Ủy ban nhân dân huyện Yên Lạc
Địa chỉ :thị trấn Yên Lạc
Điện thoại: 0211.3836408

Di tích - Lễ hội

Đình làng Tri Chỉ: Đình làng Tri Chỉ nằm ở thôn Tri Chỉ xã Đồng Cương, huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc, cách thành phố Vĩnh Yên 10km. Theo quyết định số 460/ QĐ-BT ngày 18 tháng 03 năm 1996, Bộ Văn hóa Thông Tin đã cấp bằng di tích lịch sử cấp quốc gia cho đình làng Tri Chỉ.
Đền Gia Loan: Đền Gia Loan thuộc thị trấn Yên Lạc, Đền thờ Nguyễn Khắc Khoan là một tướng của Ngô Quyền, là một nhận vật lịch sử thuộc thế kỷ thứ X. Ông còn có tên tự xưng là Quảng Trí Quân, Nguyễn Thái Bình khi nổi lên làm tướng thời loạn 12 xứ quân. Đền Gia Loan nằm trên một gò đất cao, nhỏ vừa khuôn viên của đền, tách biệt hẳn với nơi cư dân đông đúc, nằm trên con đường liên xã từ thị trấn Yên Lạc đi Nguyệt Đức, cách chùa Biện Sơn 200m, cách gò Đồng Đậu 300m. Thế đất thật hẹp nhưng tầm nhìn thật thoáng, bốn phía được bao bọc bởi những cánh đồng màu mỡ bát ngát.
Đền Tranh: Đền Tranh còn có tên gọi là đền Bắc Cung thượng ở xã Trung Nguyên, huyện Yên Lạc. Đền nằm trong tứ cung thờ Đức Thánh Tản Viên, 4 cung đó là: Bắc Cung, Tây Cung, Nam Cung, Đông Cung. Bắc Cung là phía Bắc, Đền Tranh còn gọi là Bắc Cung thượng vì ở địa phận xã Tam Hồng, huyện Yên Lạc có đền Thính cũng thờ Đức thánh Tản Viên được gọi là Đền Bắc Cung.
Chùa Biện Sơn: Chùa Biện Sơn thuộc thị trấn Yên Lạc, chùa toạ lạc trên một quả gò có diện tích 14.939m2. Nơi đây xưa kia là 1 ngọn núi có tên là Độc Nhĩ hay còn gọi là Núi Biện. Bởi vậy, khi xây dựng ngôi chùa này nhân dân đã lấy tên ngọn núi đặt cho tên chùa là Biện Sơn.
Chùa Biện Sơn được kiến trúc theo kiểu chữ Đinh gồm 2 toà Bái đường và Chính điện.
...
Lễ Hội Đền Bắc Cung: Lễ hội được tổ chức hàng năm vào ngày mùng 5 đến 16 tháng Giêng

Ẩm thực vùng

Rượu dừa Tiên tửu Ngọc Hoa độc đáo và có chất lượng cao, được người tiêu dùng ưa chuộng.
Đậu Trò: Trò là tên nôm của làng Phương Trù xã Yên Phương. Đậu Trò là món ăn ngon, có từ lâu đời. Trong dân gian có câu: “Muốn ăn giả đậu xào hành Trốn cha, trốn mẹ theo anh về Trò”.
Tương Đại Tự: Về Yên Lạc, được thưởng thức món tương xã Đại Tự dùng để kho cá, chấm rau xanh ai cũng thích. Chỉ có tương Đại Tự mới là loại thơm ngon có tiếng trong vùng. Nguyên liệu được làm từ mốc gạo tẻ, đậu nành rang và muối trắng.
Bánh khoai sọ Đồng Mẫu
Bánh hành kẻ Mỏ: Kẻ Mỏ là tên nôm của xã Minh Tân nay là thị trấn Yên Lạc, có bánh tai mèo làm cầu kỳ nhưng ăn rất ngon.
Nem và chạo là 2 món ăn rất ngon, là đặc sản của nhiều làng quê thuộc huyện Yên Lạc
Bánh hòn tai Vĩnh Tiên
Bánh đúc kẻ Đanh
Chả nướng Lưỡng Quán – Trung Kiên
Canh chuối Liên Châu

Làng nghề truyền thống

Làng nghề tơ nhựa Tảo Phú – Xã Tam Hồng, huyện Yên Lạc
Làng nghề mộc Lũng Hạ - Xã Yên Phương, huyện Yên Lạc
Làng nghề Mộc Vĩnh Đông
Nghề mây tre đan
Làng nghề tái chế bông truyền thống Thôn Gia

Địa điểm du lịch

Khu Di chỉ khảo cổ học Đồng Đậu
Đền Bắc Cung
Chùa Biện Sơn