Huyện Tam Đảo, Tỉnh Vĩnh Phúc

Tam Đảo là một huyện cực Bắc của tỉnh Vĩnh Phúc.

Địa lý

Huyện Tam Đảo nằm chính giữa phía bắc tỉnh Vĩnh Phúc, gần ngã ba ranh giới của tỉnh Vĩnh Phúc với hai tỉnh Tuyên Quang và Thái Nguyên, phía đông nam và nam giáp huyện Bình Xuyên, phía nam và tây nam giáp huyện Tam Dương, phía tây giáp huyện Lập Thạch. Phía tây bắc giáp huyện Sơn Dương của tỉnh Tuyên Quang. Phía bắc và đông bắc giáp huyện Đại Từ của tỉnh Thái Nguyên. Bản đồ huyện chạy dài theo hướng tây bắc - đông nam. Huyện Tam Đảo là một huyện miền núi, nằm trên phần chính, phía tây bắc của dãy núi Tam Đảo, nơi bắt nguồn của sông Cà Lồ (sông này nối với sông Hồng và sông Cầu). Trên địa bàn huyện có ngọn núi Tam Đảo cao 1.310 m, nằm ở xã Hồ Sơn.

Diện tích - Dân số

Diện tích tự nhiên của huyện là 23.641,60 ha (236,42 km²), trong đó có hơn 120 km2 là thuộc vườn quốc gia Tam Đảo.
Dân số Năm 2010 dân số của toàn huyện Tam Đảo là 71.528 người, mật độ dân số trung bình là 303 người/km2, trong đó dân tộc thiểu số chiếm trên 41,9%. So với các huyện, thành phố khác trong tỉnh Vĩnh Phúc, Tam Đảo là một trong các huyện có mật độ dân số thấp. Mật độ dân số không đều giữa các xã trong huyện, tập trung cao ở các xã vùng thấp và thưa thớt tại vùng thị trấn Tam Đảo, các thôn, xóm vùng ven núi của các xã vùng đồng bằng.

Kinh tế

Sau 10 năm tái lập các chỉ tiêu kinh tế xã hội đều đạt và vượt kế hoạch đề ra. Cơ cấu kinh tế chuyển biến theo hướng tích cực đúng hướng, năm 2004 tỉ trọng Nông nghiệp - Công nghiệp - Dịch vụ lần lượt là 70% - 9% - 21%, năm 2013 cơ cấu chuyển dịch là 45,05% - 22,51 - 32,44%.Tốc độ tăng trưởng bình quân sau 10 năm tái lập đạt 18,5%/năm. Tổng thu ngân sách đạt 40.1 tỷ (năm 2004) tăng lên 413 tỷ (năm 2013). Giá trị sản xuất nông nghiệp đạt 124,8 tăng lên trên 1000 tỷ đồng năm 2013. Giá trị sản xuất ngành du lịch đạt 70,4 tỷ (2004) tăng lên 724,6 tỷ đồng năm 2013. Chú trọng sản xuất các loại rau quả có lợi thế như rau su su, măng tre, bí ngô, công nghiệp chú trọng các ngành công nghiệp ít gây ô nhiễm. Độ che phủ rừng đạt 60% năm 2004 tăng lên trên 87% năm 2013.

Y tế

Trung tâm Y tế huyện Tam Đảo
Điện thoại: 0211.3539.558
Bệnh viện Đa khoa huyện Tam Đảo
Điện thoại: 0211.223710.1159
Ủy ban nhân dân huyện Tam Đảo
Địa chỉ: xã Hợp Châu, huyện Tam Đảo
Điện thoại: 0211.3853831

Di tích lịch sử

Khu di tích danh thắng Tây Thiên: gồm các đền như: Đền Mẫu Sinh, Đền Mẫu Hóa, Đền Ngò, Đền Thỏng, Đền Thượng và có Trung Tâm văn hóa Lễ hội Tây Thiên.

Địa điểm du lịch

Khu du lịch Tam Đảo nằm trên địa bàn Thị trấn Tam Đảo;
Danh thắng chùa Tây Thiên, thuộc xã Đại Đình;
Danh thắng Thiền viện Trúc lâm Tây thiên, thuộc xã Đại Đình.
Diện tích huyện là một phần của Vườn quốc gia Tam Đảo;
Ngoài ra du khách có thể đến tham quan:
Hồ Vĩnh Thành một điểm đến nên thơ
Hồ Vĩnh Thành có mặt nước trong xanh quanh năm, mặt hồ phẳng lặng như một chiếc gương khổng lồ soi chiếu cho những dãy núi cao và thảm thực vật xung quanh, tạo nên một khung cảnh nên thơ, trữ tình. Nơi đầu nguồn, trong thung lũng, lác đác những ngôi nhà mang đậm nét riêng của cảnh núi rừng, những ai lần đầu tiên đặt chân đến thăm quan nơi đây chắc hẳn không khỏi ngạc nhiên và cảm thấy cảnh quan thiên nhiên đầy hoang dã, kỳ thú, thu hút vẻ hiếu kỳ của du khách muốn đến tìm hiểu, khám phá nơi này.
Hồ Xạ Hương : Hồ Xạ Hương là một hồ nước ngọt, nhân tạo đặc biệt, hồ trên lưng núi. Hồ tọa lạc tại thung lũng núi Con Trâu, thuộc làng Xạ Hương - xã Minh Quang - huyện Tam Đảo - tỉnh Vĩnh Phúc. Đây là một hồ nước khá sâu, rộng khoảng 83 ha, với nhiều ngách lớn xuyên qua các cánh rừng. Hồ được ngành xây dựng thủy lợi xây dựng từ năm 1984 với sức chứa hơn 12 triệu m3 nước. Ở đây có đập nước nhân tạo cao 41 m, mái đập phía trong thượng lưu được lát đá tảng kiên cố để có thể tích nước dâng cao tới cốt 92, đủ tưới tiêu quanh năm cho khoảng 2000 ha đồng ruộng của ba huyện Tam Đảo, Bình Xuyên, Tam Dương.
Hồ Bản Long: là hồ nước ngọt, nhân tạo mới xây dựng và đưa vào khai thác. Hồ có vị trí tại thôn Bản Long – xã Minh Quang – huyện Tam Đảo – tỉnh Vĩnh Phúc. Đây là hồ nước rộng được ngăn lại tại địa điểm suối Hai Ve, vốn là dòng suối bắt nguồn từ suối Cái, có thác Bản Long hùng vĩ. Đây cũng là địa điểm du lịch sinh thái lí tưởng.
Đi qua thôn Bản Long, ta thấy mở ra trước mắt một hồ nước mênh mông, trong lành, thường hồ phẳng lặng êm dịu. Ta có thể đi dạo quanh hồ mà không thấy chán mắt bởi quang cảnh nên thơ, hữu tình. Bên trái hồ là núi Con Trâu, đầu núi Con Trâu như quay về hồ Bản Long đang uống nước. Bên phải hồ là dãy núi Khe Thuổng trùng trùng, điệp điệp với những dốc, đèo thẳng đứng. Và cũng đi theo con đường bên phải này, ta qua hồ là đến Dốc Đất, Dốc Chùa con, Dốc Chùa lớn, Khe Trần… Đặc biệt, thượng lưu hồ là con thác trắng xóa, thác Bản Long.
Thác Bản Long cao chừng 100 m chia ra làm hai tầng rõ rệt. Nhìn từ xa, thác nước trắng xoa như hình con rồng đang leo lên, bay lên sườn núi Con Trâu, như đang hướng về phía thượng lưu hồ Xạ Hương. Nơi đây vẫn giữ được vẻ hoang sơ. Dưới chân thác là dòng suối với vô vàn đá mồ côi lớn nhỏ đủ hình thù, đủ kích cỡ có thể vui đùa, trốn tìm như lạc vào cõi tiên mà không biết mệt mỏi. Chỗ dòng thác chảy xuống, những làn hơi nước li ti bay bay, mát lịm không bao giờ dứt, tạo ra sự huyền bí, kì thú khi tới gần. Dòng thác tầng 1 và tầng 2 trắng xóa, réo rắt hòa trộn tạo thành một thứ âm thanh cộng hưởng vang dội khắp núi rừng. Từng bậc, từng bậc… ta có thể leo lên đến đỉnh thác (nhưng rất mạo hiểm, không phải là trò thú cho những ai không ưa thích). Hai bên thác nước là những cây si, cây đa cổ thụ, buông xuống những hàng rễ già, dài, du khách có thể men theo, bám vào để chinh phục ngọn thác đang dữ dội tuôn trào. Dưới mỗi tầng thác là những vùng nước xoáy hình chôn ốc trong xanh, là nơi tắm lí tưởng cho những ai thích mạo hiểm và “bạo gan” muốn khám phá và vượt qua thử thách của thiên nhiên.

Đặc sản vùng

Na dai Bồ Lý loài quả thơm ngon đặc biệt của núi rừng: Cây Na dai được trồng quanh chân núi Tam Đảo, đây là cây ăn quả đặc trưng của huyện. Các xã trên địa bàn huyện đều trồng na dai. Tuy nhiên, không phải xã nào cũng trồng được cây Na dai mà có nhiều ưu điểm như ở xã Bồ Lý. Đặc điểm na dai Bồ Lý là quả to, cây dễ trồng, dễ chăm sóc, thời gian cho quả nhanh và rất phù hợp với đất của Bồ Lý.
Bánh Tro chấm mật món ẩm thực ấn tượng với du khách: Bánh tro chấm mật là loại bánh điển hình của người Sán dìu đặc biệt là ở xã Đạo Trù
Su su Tam Đảo: thương hiệu rau an toàn chinh phục khách hàng
Thị trấn Tam Đảo được thiên nhiên ưu đãi với khí hậu quanh năm mát mẻ, là điểm thăm quan du lịch nghỉ dưỡng hấp dẫn du khách trong và ngoài nước, nhất là vào mùa hè. Tam đảo có nhiều món ăn ngon, hấp dẫn tuy nhiên rau Su Su, một loại rau rất dân dã nhưng hiện nay đã trở thành thứ sản vật đặc trưng của vùng đất này.