Xã Khai Trung, Huyện Lục Yên, Tỉnh Yên Bái

Khai Trung là 1 xã của huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái, nước Việt Nam.
Xã có tổng số diện tích theo km2 12,97 km², tổng số dân vào năm 1999 là 996 người, mật độ dân số tương ứng 77 người/km².

Lịch sử hình thành

Trước năm 1945 gọi là động Thúy Điều năm trong số 4 động lớn của huyện Lục Yên là: Động Khiểng Khun thuộc xã Tân Phượng, động Xiêng thuộc xã Tân Lập và động Khuôn Thống thuộc xã Tân Lĩnh. Thuộc xã Lâm Trường Thượng, tổng Lâm Trường Thượng. Bộ phận người Dao thuộc xã Tả Thạch Quả, tổng Thạch Quả. Khai Trung nhìn như một bồn địa treo trên núi cao, bằng phẳng, có độ cao trên 500m, bao bọc xung quanh bởi các dãy núi đá, núi đất trùng điệp khép kín, chỉ có một con đường duy nhaatscheenh vênh đi lên.
Dân cư ở đây là đồng bào Dao và đồng bào Tày (đồng bào Tày thuộc sự quản lý của xã Lâm Trường Thượng, bộ phận người Dao thuộc sự quản lý của xã Tả Thạch Quả, tổng Thạch Quả).
Vị trí địa lý
Phía Bắc giáp với xã Tân Phượng, phía Nam giáp với xã Tân Lĩnh, phía Tây giáp với xã Minh Chuẩn, phía Đông giáp với xã Lâm Thượng và Mai Sơn.
Khai Trung có 4 con ngòi 4 mùa nước trong xanh đó là ngòi Tát Én, ngòi Giáp Chảy, ngòi Giáp Cang và ngòi Khe Lùng chảy xuống xã Lâm Thượng qua một cái động rất hiểm trở là động Nặn Ròm, dân gọi là vực trâu đuối (mùa lũ, trâu qua lại dễ bị nước cuốn hút xuống hang gây đuối). Thổ nhưỡng ở đây màu mỡ, khí hậu ôn hòa phù hợp trồng cây ăn quả, ngô, lạc, đậu tương.
Sau cách mạng tháng 8/1945, động Thúy Điều nâng cấp thành đơn vị hành chính cấp xã đặt tên là xã Khai Trung. Năm 1950, xã Khai Trung sáp nhập vào xã Hạc Phượng (tức xã Tân Phượng), đặt tên mới là xã Đoàn Kết, Khai Trung trở thành một thôn. Trong CCRĐ 1954, xã Hạc Phượng tách thành 2 xã, thôn Khai Trung (ở phía Nam) lập xã Đoàn Kết, xã Hạc Phương (phía Bắc) đặt tên mới là xã Tân Phượng. Ngày 03/4/1965 Bộ Nội vụ ra quyết định đổi tên xã Đoàn Kết thành xã Khai Trung.
Từ những năm đầu thế kỷ 21, sau khi mở được con đường bê tông lên xã, đến nay mọi mặt phát triển khá nhanh. Khai Trung đang nỗ lực phát triển kinh tế gắn với du lịch sinh thái.
Di tích lịch sử
Các di tích núi thần Áo Đen, núi Thúy, núi Bạch Mã, núi Cháy, đền Đại Cại, thành cổ Bến Lăn, chùa São (Tân Lập)...nếu được kết nối với khu du lịch Thác Bà, sẽ tạo thành tuyến du lịch hấp dẫn.
Xã Khai Trung còn lưu truyền tên làng đặc biệt cổ kính theo phép đếm cổ: Giáp, Ất, Bính, Đinh...
Hiện nay, xã Khai Trung chia thành 5 thôn:
1- Thôn Giáp Chảy
2- Thôn Giáp Cang
3- Thôn Giáp Luồng
4- Thôn Tát Én
5- Thôn Khe Lùng
Từ thị trấn huyện lỵ Lục Yên đến xã dài 15 km, phải qua xã Tân Lĩnh (qua cầu bến Lăn, qua thôn Cẩu Vè, vượt dốc Thúy Điều khá hiểm trở, đến xã)