Xã Tân Phượng, Huyện Lục Yên, Tỉnh Yên Bái

Tân Phượng là một xã thuộc huyện Lục Yên,tỉnh Yên Bái, Việt Nam.

Diện tích - Dân số

Xã có tổng số diện tích theo km2 45,74 km², tổng số dân vào năm 1999 là 1.446 người,mật độ dân số tương ứng 32 người/km2

Lịch sử hình thành

Trước năm 1926, tên địa phương lúc đó là Động Khiểng Khun, thuộc xã Lâm Vân, tổng Lương Sơn.
Vị trí địa lý
Hiện nay, Tân Phượng là xã cực Bắc của huyện Lục Yên. Phía Bắc giáp với xã Xuân Giang (huyện Quang Bình, tỉnh Hà Giang); phía Nam giáp với xã Minh Chuẩn; phía Đông giáp với xã Khánh Thiện; phía Tây giáp với xã Việt Tiến ( huyện Bảo Yên - Lào Cai). Điển hình cho miền đất cổ giữa rừng nguyên sinh hoang sơ, quê hương của các ngôi làng tối cổ Lũng Cọ, Bó Mi, Khiểng Khun, Khe Bín, Khe Phá.
Sau năm 1945, đặt tên xã là Hạc Phượng. Năm 1950 sáp nhập xã Khai Trung vào thành xã mới là xã Đoàn Kết.
Năm 1954, xã tách thành 2, thôn Khai Trung (trước đó gọi là Động Thủy Điều) lập nên xã Đoàn Kết, phần đất còn lại (Hạc Phượng) trước đây lập xã Tân Phượng.
Tân Phượng là xã đa sinh quyển của huyện Lục Yên. Cho đến hiện giờ, Tân Phượng vẫn là địa bàn có trữ lượng lâm thổ sản lớn nhất huyện, trong rừng sâu còn những cây gỗ vàng tâm hàng trăm tuổi, gỗ trai, dổi, re, sâng chun, kháo...
Giữa thế kỷ XX Tân Phượng còn giữ được nhiều tập quán văn hóa dân tộc; ví dụ, phương thức vận chuyển vật phẩm bằng hình thức súc vật “thồ kéo” tương tự như văn hóa xe trạm miền xuôi, nghĩa là có những nhóm ngựa thồ, trâu kéo lâm sản ra khỏi rừng hoặc thồ các loại sản vật thiết yếu vào, ra địa phương. Hình thái văn hóa thồ kéo này rất thô sơ nhưng lại rất thực dụng và phổ biến lúc bấy giờ, cho đến nay nhân dân vẫn phải dùng đến phương tiện này trong đời sống hàng ngày, nhất là kéo gỗ.
Văn hóa tâm linh đậm nét của Tân Phượng là lễ cấp sắc cho thanh niên. Đây là một tập quán văn hóa, không phải là hủ tục, mê tín dị đoan; ngày xưa một cuộc lễ cấp sắc tổ chức nhiều ngày đêm. Đó là lễ vinh danh cho con trai các gia đình bước sang tuổi thanh niên, không phân biệt giàu, nghèo. Nghi lễ này do thầy cúng thực hiện. Người con trai sau khi được cấp sắc sẽ hoàn thiện tư chất người đàn ông trong gia đình và xã hội. Nó khác với lễ cấp sắc phong cho các thày cúng để khẳng định sự thông thái nghề nghiệp tâm linh của một ông thầy nào đó. Đồng bào Dao vẫn lưu truyền dùng đồ trang sức bằng bạc trắng. Bạc trắng được đính lên khăn vấn, tà áo phụ nữ, được chế tác thành vòng cổ, vòng tay cho các cô gái về nhà chồng.
Từ thập kỷ 90/TK20 đã mở đường giao thông và đưa điện lưới quốc gia đến xã, làm cho diện mạo địa phương thay đổi và tiến bộ rất nhiều.
Xã Tân Phượng cho đến nay vẫn là xã giữ được môi trường thiên nhiên và xã hội trong lành.
Hiện nay, xã Tân Phượng có 8 thôn, bản:
1- Bó My 1
2- Bó My 2
3- Khiểng Khun 1
4- Khiểng Khun 2
5- Lũng Cọ 1
6- Lũng Cọ 2
7- Khe Bín 1
8- Khe Bín 2
Đường từ huyện đến xã đi được bằng ô tô, xe máy qua các xã Yên Thắng, Mai Sơn, Lâm Thượng vượt đèo dốc đến Tân Phượng.