Thành phố Phan Thiết, Tỉnh Bình Thuận

Thành phố Phan Thiết là tỉnh lỵ của tỉnh Bình Thuận.Phan Thiết là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa và khoa học kỹ thuật quan trọng của tỉnh.
Diện tích: 206 km²
Dân số: 312.000 người(2014)
Mật độ 1515 người/km²

Các số điện thoại quan trọng

UBND Thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận:(0252).8215881

Vị trí địa lý

Thành phố Phan Thiết hình cánh cung trải dài từ: 10°42'10" đến 11° vĩ độ bắc. Phía đông Phan Thiết giáp với biển Đông. Phía tây Phan Thiết giáp với huyện Hàm Thuận Nam của tỉnh Bình Thuận. Phía nam Phan Thiết giáp với biển Đông và huyện Hàm Thuận Nam-tỉnh Bình Thuận. Phía bắc Phan Thiết giáp với huyện Hàm Thuận Bắc và huyện Bắc Bình-tỉnh Bình Thuận. Bờ biển Phan Thiết dài hơn 192km có nhiều nhánh núi đâm ra biển tạo nên các mũi: Mũi Nhỏ,La Gan, Mũi Né, Mũi Rơm, Kê Gà, chia bờ biển thành những đoạn vòm, lõm, tạo ra những vùng cửa biển tốt như: Mũi Né–Phan Thiết,La Gan–Phan Rí, La Gi. Phan Thiết nằm trên quốc lộ 1A (chiều dài quốc lộ 1A đi qua là 7 km, cách Thành phố Hồ Chí Minh 198 km về hướng Đông.

Lịch sử

Phan Thiết thời Phong kiến
Vùng đất Phan Thiết có tên gọi lâu đời của người Chăm là Ha-mu Li-thit (nghĩa là “xóm Lithit”). Lâu dần, âm cuối “Li-thit” được gắn liền với âm "Phan" mà thành Phan Thiết.
Bình Thuận năm 1697 lần lượt được đổi từ một trấn lên thành phủ, rồi được đổi lên thành dinh, Phan Thiết chính thức được công nhận là một đạo (cùng một lượt với các đạo Phố Hài,Phan Rang, Ma Ly vùng Tam Tân).
Từ năm 1773 đến năm 1801, vùng đất Phan Thiết thường diễn ra các cuộc giao tranh ác liệt giữa các lực lượng quân nhà Tây Sơn và quân nhà Nguyễn.
Thời Minh Mạng năm 1825 khi Bình Thuận chính thức trở thành tỉnh, đạo Phan Thiết bị cắt một phần đất nhập vào một huyện thuộc Hàm Thuận thời Tự Đức năm 1854, huyện được đặt tên là huyện Tuy Lý).
Năm Minh Mạng thứ 17 năm 1836, Thị Lang Bộ Hộ là Đào Tri Phủ được cử làm việc đo đạc, lập địa bạ trong số trên 307 xã, thôn thuộc 2 phủ, bốn huyện và 15 tổng của tỉnh Bình Thuận để chuẩn định và tiến hành đánh thuế.
Qua nhiều lần thay đổi các đơn vị hành chính, một số thôn nhỏ sáp nhập thành làng lớn, một số địa danh cũ biến mất như: Long Bình Minh Long, Long Khê. Một số thôn, xã khác của tổng Đức Thắng như Phú Hội, Phú Tài, Đại Nẫm,Xuân Phong, được xem là ngoại vi của Phan Thiết. Khu vực Phố Hài (phường Phú Hài ngày nay) như: An Hải,An Hoà, Tân Phú, Sơn Thủy, Tú Lâm, Ngọc Lâm, Thiện Chính...thuộc về tổng Hoa An sau này đổi lại là tổng Lại An của huyện Tuy Định. Một số thôn, xã dọc bờ biển như: Thạch Long, Khánh Thiện, Long Sơn thuộc tổng Vĩnh An của huyện Hòa Đa.
Phan Thiết gần cuối thế kỷ 19, vẫn chưa được công nhận chính thức là một đơn vị hành chính (cấp dưới) trực thuộc tỉnh Bình Thuận. Năm Thành Thái thứ 10, năm 1898 tỉnh lỵ Bình Thuận được dời về đặt tại làng Phú Tài ở ngoại vi Phan Thiết. Vua Thành Thái ngày 20/10/1898, ra đạo dụ xác lập thị xã (centre urban) Phan Thiết, tỉnh lỵ của Bình Thuận.
Phan Thiết dưới thời thực dân Pháp
Năm 1905 thị xã Phan Thiết cũng vẫn chưa xác định rõ ranh giới. Tòa sứ Bình Thuận (bộ máy thống trị của Pháp) do một công sứ (résident) đứng đầu đặt thường trực tại Phan Thiết.
Toàn quyền Đông Dương A.Klobukowski ngày 4/11/1910 ra quyết định về Phan Thiết. Phan Thiết lúc này chính thức bao gồm 16 làng xã. Bên hữu ngạn sông: Thành Đức,Đức Thắng, Nam Nghĩa, Lạc Đạo, Tú Long, Nhuận Đức, bên tả ngạn sông: Phú Trinh, Long Khê, Đảng Bình, Trinh Tường, Thiện Mỹ, Quảng Bình, Xuân Hoà, Thiện Chánh, Sơn Thuỷ, An Hải.
Khâm Sứ Trung Kỳ Charles ngày 6/1/1918, quyết định Phú Hài tách ra khỏi Phan Thiết để nhập về lại tổng Lại An của huyện Hàm Thuận. Pháp bắt đầu thiết lập bộ máy chính quyền ở Phan Thiết. Thị xã Phan Thiết liên tục làm tỉnh lỵ của tỉnh Bình Thuận từ đó.
Phan Thiết sau khi thống nhất năm 1975
Năm 1975 sau khi Việt Nam thống nhất 2 miền nam bắc. Thị xã Phan Thiết tiếp tục làm tỉnh lỵ của tỉnh Thuận Hải. Năm 1992 sau đợt chia tách tỉnh Thuận Hải thị xã Phan Thiết vẫn là tỉnh lỵ tỉnh Bình Thuận.
Chính phủ Việt Nam năm 1999, quyết định nâng cấp thị xã Phan Thiết thành thành phố Phan Thiết trực thuộc tỉnh Bình Thuận.

Địa điểm nổi tiếng

Đồi cát “Trinh Nữ”
Hòn Rơm mũi Né Đến
Bãi Ông Địa
Bãi Rạng
Bãi Sau
Bãi Trước
Lầu Ông Hoàng
Suối Tiên
Tháp nước Phan Thiết
Nước mắm Phan Thiết…
Hòn Rơm
Mũi Né
Đồi Cát Mũi Né
Bãi tắm Đồi Dương
Tháp Chăm Po Sah Inư
Suối Tiên
Lầu Ông Hoàng
Trường Dục Thanh
Vạn Thủy Tú
Chùa Liên Trì
Mộ Nguyễn Thông
Hải đăng Khe Gà
Chùa Ông (Quan Đế Miếu)
Đình Đức Thắng
Đình Đức Nghĩa
Chùa Bà Thiên Hậu
Chùa Phật Quang
Chùa núi Tà Cú
Bàu Trắng
Nước khoáng Vĩnh Hảo
Mực một nắng
Bánh căn
Nước mắm Phan Thiết
Gỏi cá (cá suốt, cá mai, cá đục)
Mỳ Quảng Phan Thiết
Bánh rế
Cốm hộc
Bánh xèo Phan Thiết
Trái thanh long
Dông cát nướng sa tế
Dừa "ba nhát"
Bánh canh cá
Cá bò hấp, nướng
Cá mú um bún
Lẩu cá