Phố Mạc Thị Bưởi, Quận Hai Bà Trưng, Thành phố Hà Nội

Mạc Thị Bưởi (1927 - 1951) là một trong những người đã được chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam ngay trong đợt phong tặng đầu tiên vào năm 1955.

Bà sinh ra tại xã Nam Tân, huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương. Trong Cách mệnh tháng Tám, bà tham dự Phụ nữ Cứu quốc tại địa phương. Sau khi Pháp tái chiếm Đông Dương, bà khởi đầu tham dự lực lượng du kích và bà cũng là một cán bộ chính trị cơ sở, hoạt động ở địa phương, vốn đã nằm trong vùng kiểm soát của quân đội Pháp.

Năm 1949, quân đội Pháp xây dựng bốt (đồn) Trung Hà, lập hàng rào, tháp canh, liên tiếp tổ chức càn quét, kiểm soát một địa bàn rộng lớn quanh xã Nam Tân. Vì thế cán bộ Việt Minh ở xã Nam Tân bị bật sang các vùng phụ cận. Chỉ riêng Mạc Thị Bưởi vẫn tiếp tục ở lại xã, hoạt động xây dựng tổ chức cho Việt Minh trong những điều kiện vô cùng khó khăn. Hơn thế, bà còn tổ chức được 3 tổ nữ du kích, xây dựng 35 cơ sở ở ba thôn của xã và vận động quần chúng chống nộp thuế, đi phu cho quân Pháp.

Năm 1950, quân Việt Minh tiến công đồn Thanh Dung (?). Trong trận đánh này, Mạc Thị Bưởi đã thực hiện việc trinh sát tiền trạm, tạo ra cơ sở để trận đánh thành công. Quân đội Pháp đã nhiều lần treo giải thưởng để có thể bắt được Mạc Thị Bưởi, nhưng đều không thành công.

Năm 1951, bà làm nhiệm vụ vận động nhân dân vùng tạm chiếm chuẩn bị gạo, đường, sữa chuyển ra vùng tự do phục vụ cho Chiến dịch Trần Hưng Đạo, đánh đường 18. Trong một chuyến vận chuyển, bà bị quân Pháp mai phục bắt được và bà bị tra tấn một cách tàn bạo. Bà cương quyết không khai một lời và bị giết vào ngày 23 tháng 4 năm 1951, khi đó bà chỉ mới 24 tuổi

Ngày 31 tháng 8 năm 1955, Mạc Thị Bưởi đã được Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân và Huân chương Quân công hạng II.