Đường Trần Huy Liệu, Quận Phú Xuân, Thành phố Huế

1. Vị trí địa lý Đường Trần Huy Liệu

Đường Trần Huy Liệu trực thuộc địa bàn phường Phú Hòa, trước mặt Kinh đô Huế, bắt đầu từ đường Cửa Ngăn, chạy men theo Hộ Thành hào qua ngã tư Đinh Tiên Hoàng đến đường kiệt Nhà băng (phía sau lưng Nhà băng cũ - nay là Doanh nghiệp Vàng bạc đá quý), dài 670m. Đường hẹp, cấm ô tô.

2. Lịch sử Đường Trần Huy Liệu

Nguyên là lối nhỏ men theo Hộ Thành hào, sau 1954 dân cư đến ở ngày một đông mà hình thành hẳn con đường này. Từ thời gian năm 2000 trở về trước thường gọi là đường Bờ hồ Trần Hưng Đạo. Tháng 8/2001, Ủy ban nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế ra quyết định đổi tên mới là đường Trần Huy Liệu. Đường này chỉ một mặt phố có nhà ở quay ra phía sông Hộ thành.

3. Tiểu sử danh nhân được đặt tên cho con đường

Trần Huy Liệu (1901-1969) là một nhà hoạt động cách mạng, nhà văn, nhà báo, nhà sử học và giáo sư viện sĩ Việt Nam. Ông còn được biết đến với các bút danh như Nam Kiều, Đẩu Nam, Hải Khánh, Côi Vị và Âm Hân Kiếm Bút.

Trần Huy Liệu sinh ra tại làng Vân Cát, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định. Ông bắt đầu sự nghiệp viết báo từ rất sớm và từng làm việc cho các tờ báo như Nông Cổ Mín Đàm, Rạng Đông và Đông Pháp thời báo.

Năm 1927, ông bị Pháp bắt vì tham gia vào các tổ chức yêu nước. Sau khi ra tù, ông thành lập Cường Học Thư Xã để xuất bản sách cổ vũ tinh thần yêu nước và gia nhập Việt Nam Quốc dân đảng.

Năm 1928, ông tiếp tục bị bắt và kết án 5 năm tù đày ở Côn Đảo. Tại đây, ông tiếp xúc với các bạn tù cộng sản và giác ngộ chủ nghĩa cộng sản, quyết định ly khai Quốc dân đảng và đứng vào hàng ngũ những người cộng sản.

Năm 1935, sau khi ra tù, ông bị trục xuất về Bắc và đến năm 1936 thì được kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương. Năm 1939, ông lại bị Pháp bắt và đày đi Sơn La, Nghĩa Lộ.

Tháng 3/1945, ông cùng các đồng chí phá trại giam Nghĩa Lộ và vượt ngục về Hà Nội hoạt động. Ngày 17/8/1945, tại Đại hội Quốc dân Tân Trào, ông được bầu làm Phó Chủ tịch Ủy ban Dân tộc giải phóng và sau đó trở thành Bộ trưởng Bộ Tuyên truyền của Chính phủ lâm thời.

Ngày 27/8/1945, ông được cử làm Trưởng đoàn đại biểu thay mặt Chính phủ lâm thời cùng với Nguyễn Lương Bằng và Cù Huy Cận vào Huế để chấp nhận sự thoái vị của vua Bảo Đại. Chính ông là người đã viết bức điện lịch sử từ Huế gửi về Hà Nội thông báo về sự kiện này.

Sau Cách mạng tháng Tám, ông lần lượt giữ các chức vụ quan trọng trong chính phủ và Đảng Cộng sản Việt Nam. Ông cũng là một nhà báo và nhà văn xuất sắc, để lại nhiều tác phẩm có giá trị.

Trần Huy Liệu qua đời tại Hà Nội vào năm 1969, hưởng thọ 68 tuổi. Ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về khoa học xã hội vào năm 1996.