Đường Hoàng Diệu, Thành phố Đà Lạt, Tỉnh Lâm Đồng

Hoàng Diệu (1829 - 1882) là một quan nhà Nguyễn trong lịch sử Việt Nam, người đã cảm tử bảo vệ thành Hà Nội khi Pháp tấn công năm 1882.

Năm 25 tuổi đỗ Phó bảng khoa Quý Sửu (1853), thời vua Tự Đức. Năm 1851, ông được vua Tự Đức giao phó cho làm Tri huyện Tuy Phước rồi Tri phủ Tuy Viễn (Bình Định).

Năm 1873, sau khi chiếm được Nam Bộ, Pháp chuẩn bị tiến ra Bắc Bộ. Vua Tự Đức giao phó cho Hoàng Diệu làm Tổng đốc Hà Ninh. Đầu năm 1882, mượn cớ Việt Nam không tôn trọng hiệp ước năm 1873 mà lại đi thông đồng với Trung Hoa, dung túng quân Cờ Đen (một nhánh quân của Thái Bình Thiên Quốc) cản trở việc đi lại trên sông Hồng của người Pháp, Đại tá Henri Rivière của Hải quân Pháp cho tàu chiến cùng hơn 400 lính dựng trại tại Đồn Thủy (trên bờ bắc sông Hồng, cách thành Hà Nội 5 km) nhằm uy hiếp Hà Nội. Hoàng Diệu đã ban lệnh giới nghiêm tại Hà Nội và thông báo các tỉnh xung quanh sẵn sàng chiến đấu, đồng thời yêu cầu viện binh từ triều đình Huế.