Đường Ngự Bình, Quận Thuận Hóa, Thành phố Huế

Vị trí con đường

Đường Ngự Bình nằm trên địa bàn phường An Cựu, phường An Tây và phường Trường An, về phía Nam Kinh thành Huế, khởi đầu từ đường An Dương Vương (tiếp giáp ngẹo Giằng Xay), qua ngã tư Bánh Bèo, ngã ba đường Hoàng Thị Loan, Đặng Huy Trứ đến đường Tam Thai (tiếp giáp góc phải Đàn Nam Giao), dài 2600m. Đường lưu thông hai chiều.

Lịch sử con đường

Nguyên là đường mòn, có từ đầu thế kỷ 18, cùng thời với việc Sư Liễu Quán dựng chùa Viên Thông dưới chân núi, sau chúa Nguyễn cho sửa sang rộng rãi, làm đường lên Hòn Mô xem thế địa, chúa chọn núi làm bình phong tiền án xây dựng chính dinh Phú Xuân. Từ trước năm 1980, đường này thuộc huyện Hương Thủy, dân gian đã quen gọi là đường Ngự Bình. Sau năm 1981, sát nhập vào thành phố, vẫn mang tên đường Ngự Bình cho đến nay. Hiện đường này thuộc một đoạn nằm trên quốc lộ 49 qua Huế.

Địa danh lịch sử gắn liền với con đường

Ngự Bình Là tên một ngọn núi nằm trong dãy Tam Tầng ở về phía Đông Nam Kinh thành Huế thuộc làng An Cựu xưa, nay thuộc xã Thủy An. Xưa kia núi có tên Hòn Mô, rồi Bàn Sơn, Bằng Sơn, thời Gia Long xây Kinh thành lấy núi làm "đệ nhất án sơn" trấn giữ phía trước mặt, nhân vua lên núi chơi mà đặt tên Ngự Bình. Núi là một trong những thắng cảnh nổi tiếng của Huế đã đi vào thi ca hội họa, là một trong những biểu tượng văn hoá tinh thần của người Huế. Hàng năm, vào các ngày Tết Nguyên tiêu, Trùng cửu người Huế từ xưa (kể cả vua chúa quan lại) thường lên núi thưởng lãm. Vua Minh Mạng khi đúc Cửu đỉnh đã cho khắc núi vào Nhân đỉnh. Vua Thiệu Trị nhân lên núi viếng cảnh đã làm bài 'Bình lãng đăng cao" ca ngợi cảnh đẹp thứ 12 của chốn đế kinh chép vào "Thần Kinh nhị thập cảnh". Núi cao 104 m, hai bên có hai ngọn núi nhỏ Tả Phụ Sơn và Hữu Bật Sơn chầu vào. Nhà thơ "quái kiệt" Bùi Giáng khi ra Huế sau bao cuộc bể dâu, đã viết: "Dạ thưa xứ Huế bây giờ. Vẫn còn núi Ngự bên bờ sông Hương", núi như là một định mệnh không thể thiếu được của người bạn đời sông Hương. Núi Ngự Bình được lấy đặt tên cho con đường cạnh đấy. Xí nghiệp vận tải Phúc Trường, Nghĩa trang Ngự Bình, Núi Tam Tầng (còn có tên là núi Bân- nơi Nguyễn Huệ làm lễ tế Trời lên ngôi Hoàng đế, lấy hiệu là Quang Trung). Bia tưởng niệm bà Hoàng Thị Loan (thân mẫu Bác Hồ) nằm cạnh đường này.